ایران پروژه ایران پایانامه

 پروژه دانشجویی مقاله باغ موزه آب در word دارای 28 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله باغ موزه آب در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله باغ موزه آب در word

باغ موزه آب  
باغ موزه آب  
رابطه باغ – موزه اب با جریان اصلی حرکتی  
آبنما  
نظام فضاهای حرکتی  
ساختمان آکواریوم  
فضای نشستن  
نظام خدماتی  
جمع بندی  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله باغ موزه آب در word

رنجبر, ناهید، 1375، مقاله باغ موزه آب؛ مجله همگامان نشریه داخلی شهرداری، شماره

صفوی، علی- صنعتی، محمود، 1382،مقاله باغ موزه آب، معبر آب و خاطره ؛ شهرداری ها، سال چهارم، شماره

باغ موزه آب

باغ موزه آب، از نمونه های معاصرمعماری منظر  ایران است که در سال های اخیر در قلهک ساخته شده. تم پارک تاثیر آب در زندگی انسان است و شامل باغ و ساختمان آکواریوم می باشد. باغ آن به عنوان یک پارک در مقیاس محله قلهک نیز عمل می کند. جلوه های آب در این باغ به شکل آبنماهای مختلف که برگرفته از معماری سایر ملل است نشان داده شده است. فضاهای متعددی که در کنار آبنماها به وجود آمده است به وسیله محور های زاویه دار نسبت به جداره پارک به هم دوخته شده اند

باغ موزه آب

آب از دیرباز نقشی حیاتی در زندگی انسان داشته است و دریاچه ها و رودخانه ها نیز همواره آدمی را به سوی خود جذب می کرده اند.در گذشته ای نه چندان دور که انسان آب را به عنوان یکی از اجزا و عناصر معماری منظر و طراحی شهری مورد استفاده قرار داد همواره جلوه های مختلف آن باعث تهییج و تحریک گرایش انسان به زیبایی شده است

وجود حوضها در معماری اسلامی نشان می دهدکه آب ورای نقش پر اهمییت آن در تمدن و فرهنگ، ریشه در روح و روان آدمیان دارد. هم اکنون نیز آب به همان شکل گذشته در معماری و طراحی ما تاثیر می گذارد و فقط قالب استفاده آن اندکی تغییر کرده است. امروزه از آب به شکلهای متفاوت تر و مهیج تر در کالبد شهر استفاده می شود و این شاید به خاطر اهمییت روز افزونی ست که آب در زندگی انسان پیدا کرده است

آب در حالات مختلف تاثیرات متفاوتی بر روی انسان دارد و هر کس به فراخور سن خویش بهره روانی خاص خود را می برد.آب درون استخرها که ترکیبات  آنها با درختها و زیبایی های طبیعت باعث آرامش و راحتی روح انسان و توازن زیست شناختی او می شود. آب جاری در رودخانه ها و کانالها، با جریان دایمی و پویا شوق حرکت را در آدمی زنده می کند. آب در آبشار ها حالتی دیگر را در آدمی بیدار می کند، عظمت آبی که جاری است، هیجان زائدالوصلی را در آدمی به وجود می آورد. استفاده از حالات متفاوت آب در طراحی و معماری به منظور ایجاد احساسات مختلف، یکی از مبانی طراحی عناصر معماری آبی-از جمله موزه های آب- است. آنچه در مورد بشر عصر حاضر نگران کننده می نماید،  این است که مبادا برای گذراندن اوقات فراغت خود، در بند سرگرمی های غیرفعال حبس شود و از مواهب طبیعی دور بماند

فکر احداث موزه ای به نام موزه آب, توسط معاونت فنی و عمرانی منطقه 3 مطرح شد و زمینه ها، امکان و جنبه های قابل نمایش آب توسط “مهندسین مشاور آهون” بررسی شد. هدف از احداث این باغ, ایجاد فضایی آموزشی، فرهنگی و تفریحی برای قشر دانش آموز، با تاکید بر موضوع “آب” به عنوان محور اصلی است. این مجموعه شامل بخش های مختلفی چون موزه, سالن نمایش، باغ با آبنماهای متنوع و ; است و هدف از احداث آن به نمایش گذاشتن جلوه های آب و آشنا کردن قشر دانش آموز با مصارف مختلف آب است

در این جا این سوال مطرح می شود که کدام جنبه های حضور آب در زندگی انسان و محیط زیست و نقش آن در حیات وحش و محیط طبیعی زندگی گیاهان و جانوران قابل نمایش است؟ در یک مجموعه نمایشگاهی مسایل مختلفی چون سیر تگامل شیوه های آبیاری و آبرسانی، نقش آب در حمل و نقل و ارتباطات، نقش آب در کشاورزی و صنعت و معدن, نفش آب در تولید و انرژی، نقش آب به عنوان پاک کننده و شوینده و نیز منابع آب شیرین کره زمین و راه های حفظ و بازیابی آن قابل عرضه و نمایش است. شرکت آهون سرفصل های زیر را برای موزه در نظر گرفته است

آب در طبیعت (توزیع جغرافیایی آب، اشکال حضور آب در طبیعت و ;)

انسان و آب (اشکال جمع آوری و نگهداری آب، شیوه های آبیاری در کشاورزی و باغداری و ;.)

آب شیرین (مقدار و درصد آب شیرین در کره زمین، شیرین سازی آب و روش های آن و ;)

آب در صنعت (استخراج املاح از آب دریا، سایر عناصر و معادن کف دریا و ;)

کسب انرژی از آب (انرژی میکانیکی و الکتریکی و ;)

آب و حمل و نقل (کانال های معروف جهان, حمل و نقل با کشتی و زیر دریایی و ;)

تصفیه و توزیع آب (سیستم های تصفیه آب، نمک زدایی و ;)

آب وآلودگی (انتشار بیماری های واگیر به وسیله آب, تصفیه فاضلاب و ;)

آب در زندگی روزمره (آشامیدن، تهیه غذاو ;)

انسان، آب و ورزش (استخر، شنا، واترپلو و ;.)

آب و مسولیت های انسانی (بهره وری در تولید و مصرف آب، کسب در آمد از فروش آب و ;)

مهندس علی فکری ارشاد طراح و مسول پروژه باغ موزه آب می گوید :«در این موزه قصد است با پشتوانه وسیع مطالعاتی، ابتدا به معرفی آب و خواص فیزیکی و شیمیایی آن و سپس به تاریخچه نقش آب در پیدایش تمدن های اولیه برای قشر جوان و دانش آموز بپردازیم و مصارف مختلف آب را طبق سرفصل های پیشنهاد شده نشان دهیم.»(رنجبر،1375)

 قرارگیری یک قطعه باغ قدیمی در میان انبوه ساختمان های قسمتی از شهر تهران، انگیزه ای برای شهرداری شد تا با ساماندهی و طراحی آن به عنوان باغ موزه آب، این باغ قدیمی را حفظ و به عنوان بخشی پویا از شهر در خدمت شهروندان و بازدید کنندگان قرار دهد. باغی که تا قبل از این زمینه های ناامنی را به دنبال داشت

قیمت بالای زمین در این ناحیه و همچنین کمبود زمین های باز در اطراف آن، به ویژه زمین هایی با چنین موقعیت شاخص، بر اهمیت این قطعه می افزاید. از طفی وجود پتانسیل های بالای زیست محیطی(درختان، قنات، باغ اطراف) و اجتماعی( قرار گرفتن در میان مراکز آموزشی مختلف) در حوزه اطراف باعث اهمیت  بیشتر تصمیم گیری برای کاربری این قطعه بود

قرار گیری این قطعه باغ قدیمی در حاشیه خیابان سرزنده و فعال«یخچال»، محوری که در آن گروه های مختلف اجتماعی به چشم می خورد، خود جنبه استفاده از باغ موزه را تضمین می کند؛ به طوری که هر چه تنوع گروه های اجتماعی بیشتر گردد، میزان استفاده آنها از مجموعه رشد فزاینده ای به خود می گیرد

 باغ موزه آب به وسعت 8256 متر مربع در ناحیه شمال شهر تهران و در باغی در خیابان یخچال قرار دارد احداث شده است که پس از اعمال اصلاحی ها، مساحت باغ مذبور به 71619 متر مربع رسیده است. این باغ دارای شیب عمومی 285 در صد از شمال به جنوب است که در ابتدا دارای 382 اصله درخت و درختچه از انواع چنار، کاج تهران، توت، گردو، زبان گنجشک و ; بوده است که از این تعداد 190 اصله آن استفاده شده است و مابقی که خشک و بیمار بوده اند, حذف گردیده اند. یک جوی آب، منشعب از یک رشته قنات از زاویه شمال غربی وارد باغ شده است و پس از طی یک سوم طول زمین با چرخشی به سمت شرق، عرض باغ را طی می کند.این پروژه در تابستان 1380پس از 5 سال به بهره برداری رسید

به طور کلی در طراحی مجموعه و قرار گیری عناصر مختلف در کنار همدیگر، عواملی تاثیر گذار بوده اند که مهمترین آنها درختان قدیمی با ارزش، رشته قنات جاری در باغ و خیابان اصلی دسترسی به باغ (خیابان یخچال) است. بدون حضور این عوامل، قطعه زمین مورد نظر به یکی از پلاک های شهری بدل می گردید، فاقد هر گونه احساس ارزش محیطی و مکانی خاص، که هیچ گونه احساس تعلقی را برای ساکنان منطقه به دنبال نمی داشت. بدین ترتیب، زندگی و ارزش حیاتی این قطعه زمین در این است که مکانی است برای بازدید، تفریح، گردش و استفاده عموم و تداوم حیات در گرو زندگی درختان و رشته قنات و دیگر عوامل مکانی آن است

طبق گفته طراح مجموعه در اولین گام کارشناسی دقیقی به منظور شناسایی گونه های موجود در باغ صورت گرفت و درختان مریض و نیازمند اطلاح همراه با درختان دارای ارزش نگهداری و بر روی نقشه ترسیم گردیدند

حضور این درختان با ارزش در کنار آب جاری در باغ، توانایی بالقوه ای را برای دستیابی به محیطی مطلوب و با نشاط در میان بافت شهری در هم تنیده خاطر نشان می سازد. این خود برای طراح زمینه فکری را در پی دارد، تا شکل گیری استخوان بندی اصلی طرح بر پایه این عناصر نمادین  و دارای بار خاطرات ویژه، رقم بخورد. به ترتیب است که محور اصلی طراحی، بر مسیر حرکت آب دائما جاری در داخل باغ منطبق گردیده و دروازه ورودی اصلی نیز در محل دروازه قدیمی باغ شکل گرفته است. از طرفی چیدمان فضایی عناصر مصنوع ملحق شده در باغ- همچون ساختمان موزه، آلاچیق، سرویس ها و ;- به گونه ای است که کمترین آسیب ممکن متوجه درختان موجود گردد

 در قطعه شرقی پارک باشگاه ورزشی خانواده در حال احداث است . ترکیب این دو مجموعه یعنی باشگاه خانواده و آکواریوم باغ موزه آب می تواند دعوت کننده شهروندان بیشتری باشد

رابطه باغ – موزه اب با جریان اصلی حرکتی

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله استرس و روشهای کنترل آن با ورزش در word دارای 8 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله استرس و روشهای کنترل آن با ورزش در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 استرس و روشهای کنترل آن با ورزش

در دنیای امروز دانستن راه و روش زندگی و پیشرفت عملاً بدون استرس امکان پذیر نیست و در بین جوامع بشر بصورت قانون درآمده است. نظام پیچیده کنونی ما چنان است که دستگاه عصبی ما در طی روز دائماً از سوی تکان های استرس زای کوچک و بزرگ بسیار زیادی بمباران می شود و دستگاههای عصبی- عضلانی ما دائم در حالت تنش بسر می برند. درنتیجه استرس یکی از عمومی ترین مشکلاتی است که افراد با آن روبرو هستند و از آنجائی که امروزه مسئله سالم زیستن و رابطه آن با فعالیتهای بدنی اهمیتی اساسی یافته است، تمرین و ورزش یکی از ساده ترین ابزاری است که استرس را کنترل می کند. ما می دانیم که ورزش مداوم بدنی در صورتی که بدرستی انجام شود و با بیماری شخص در تضاد نباشد در نگهداری سلامت جسم و روان و بهزیستی فرد و پیشگیری از بسیاری از بیماریها، یکی از مهمترین عوامل بشمار می رود. و این واقعیتی است که فعالیت بدنی استرس عاطفی را بطور موثر می نشاند و بسیاری از پیامدهای ناخوشایند آنرا خنثی می کند. اگر چه ورزش مشکلات در کار را حل نمی کند و یا وقتی در ترافیک قرار گرفته اید کار پلیس راهنمائی را انجام نمی دهد و راه را برای شما باز نمی کند ولی مطمئناً به دلیل فعل و انفعالاتی که در بدن صورت می گیرد به شما کمک می کند که از عهده فشار روحی برآئید و از تبدیل آن به یک مسئله مزمن جلوگیری کنید

 تمریناتی که استرس را کاهش می دهند:

1 به پاهای خودتان نگاه کنید. پنجه پا را جمع کند و انقباض عضلانی را بررسی کنید. سپس پنجه پا را بحالت اولیه برگردانید و یکبار دیگر این کار را تکرار کنید. سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید

2 پاها را بطرف بالا، بطرف صورت ببرید و سپس انقباض عضلانی را در پاها و عضلات مشاهده نموده و آن را در همان وضع نگه دارید و سپس بحالت اول برگردانده و آنرا دوباره تکرار کنید سپس بمدت 30 ثانیه تمام بدن را شل کرده و عضلات را انبساط دهید

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی تحقیق راه های کاهش اضطراب امتحان در درس فارسی و هنر دانش آموزان در word دارای 14 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی تحقیق راه های کاهش اضطراب امتحان در درس فارسی و هنر دانش آموزان در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی تحقیق راه های کاهش اضطراب امتحان در درس فارسی و هنر دانش آموزان در word

چکیده    
بیان مسئله و اهمیت و ضرورت    
اهداف پژوهش    
سوالات اقدام پژوهی    
تعریف واژه ها و اصطلاحات    
گردآوری و تحلیل اطلاعات برای تغییر و اقدام پیشنهادی    
پیشینه تحقیق    
تعریف اضطراب    
ماهیت اضطراب    
اصول کلی در درمان اضطراب    
راه حل های پیشنهادی    
پیشنهاداتی به دبیران فارسی و هنر بطور اختصاصی    
1-آماده سازی روانی دانش آموزان    
نتایج بدست آمده از این اقدام پژوهی    
منابع و مآخذ    

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی تحقیق راه های کاهش اضطراب امتحان در درس فارسی و هنر دانش آموزان در word

1-  اکرمی ناهید، اضطراب امتحان، تربیت، ماهنامه پرورشی وزارت آموزش و پرورش شماره 3، سال 15، 1378
2-  قائمی، علی، ترس و اضطراب در کودکان انتشارات امیری، چاپ اول 1368
3-  فرقانی رئیسی شهلا، شناخت مشکلات رفتاری در کودکان و نوجوانان، تهران نشر معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش
4- کویر کاری، زندگی با اضطراب، ترجمه دکتر ماشاءالله مدیحی، نشر یادآوران، 1370
5- شعبانی، حسن مهارتهای آموزشی انتشارات سمت 1371
6- معتمدنیا لیلا، بررسی علل اضطراب در دانش آموزان، دانشگاه آزاد اسلامی اراک 1381
7- احمدیان، عباس ((راههای درمان اضطراب در نوجوانان)) پایان نامه کارشناسی دانشگاه پیام نور، دلیجان، 1379
8-  آتش پور، سیدحمید،تربیت .ماهنامه پرورشی وزارت آموزش وپرورش شماره 3سال

چکیده

اضطراب یکی از پدیده های بزرگ قرن بیستم و بیست و یکم است بطوریکه اگر شدت یابد منجر به کاهش عملکرد فرد می شود و به عنوان یک اختلال مطرح می گردد. این تحقیق که بصورت مطالعه موردی روی یکی از دانش آموز پایه اول آموزشگاه راهنمائی ادب از شهرستان باغملک و ایذه  صورت گرفته است دقیقاً مرتبط با بحث اضطراب امتحان است. بطوریکه این دانش آموز ادب بنام زینب این ویژگیها را داشت دانش آموزی مودب و درسخوان و بااستعداد و کارنامه ابتدائی او تمام نمراتش بیست بود ولی حال که به مقطع راهنمائی آمده بود برای اولین بار در اوایل سال برای درس فارسی پای تخته رفته و نمره 13 گرفته بود و باز در درس هنر 17 گرفته بود این نمرات باعث شده بود که اضطراب در او بوجود بیاید و از والدینش نیز هراس داشت که به او بگوئید لذا من پس از مدتی می دیدم که زینب ساعت درس فارسی یا هنر که داشت بهنوز زنگ کلاس نخورده بود که حالش بد می شد حالت تهوع، در دستگاه گوارشی، رنگ پریدگی، پیدا می کرد و بعضی روزها هم که درس فارسی و هنر داشت به مدرسه نمی آمد برای رفع این مشکل 1- من چندین دفعه به خانه آنها رفتم وقتی به آنجا می رفتم می دیدم زینب در اتاق را بسته و به شدت گریه می کند و با جانم زینب عزیزم در را باز کن و در کنار او می نشستم و صحبتهایی را با او داشتم و به هر صورتی او را به مدرسه می آوردم. 2- راهکارهایی را به دبیران فارسی و هنر بطور خصوصی داشتم و همچنین راهکارهایی در شورای دبیران به کلیه دبیران زینب داشتم 3- راهکارهایی به خود زینب توصیه کردم 4- راهکارهایی را به والدینش توصیه کردم 5- با مشاوره اداره آموزش و پرورش شهرستان تماس داشتم که در ادامه این تحقیق آمده است نتایج بدست آمده از این اقدام این بود که زینب اول سال را نتوانست امتحانات خود به خوبی سپری کند ولی به لطف خداوند توانست زینب نیمه دوّم را با نمرات عالی 19 و 20 سپری کند

نتایج این تحقیقات می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات دانش آموزان در زمینه اضطراب امتحان و چگونگی برخورد دبیران و والدین با این دانش آموز باشد

بیان مسئله و اهمیت و ضرورت

اصولاً هر امتحان و آمزمونی هیجان و اضطراب خاص خود را دارد زینب نیز موقع امتحان و پاسخ دادن به سوالات دبیران و شب قبل از امتحان و وقتی درس فارسی و هنر داشت اضطرابش شدت می یافت و نمی توانست خود را تحمل کند لذا از کلاس خارج شده و به دفتر آموزشگاه می آمد و با حالت تهوع و درد دستگاه گوارشی می خواست که به خانه برود به مادرش تلفن می شد و او را به دکتر می برد او چندین هفته تحت معالجه پزشکان بود در بیمارستان بستری شد آندوسکوپی و عکسهای رنگی از آن گرفته شد ولی خوشبختانه تمام آنها سالم بود و همه نشان می داد که او اضطراب دارد. او وابستگی شدید هم به مادرش داشت بخاطر اینکه پدرش عراقی بود و خانواده خود را ترک کرده و به عراق رفته بود. زینب می گفت که دبیران اصلاً از من سوال نکنند زیرا من نمی توانم جواب بدهم من با مطالعه چندین کتاب و با مشورت مشاوران اداره آموزش و پرورش شهرستان و گفتگو با دبیران بطور خصوصی و در شورای دبیران و همچنین اهمیت این بحث در شورای مدرسه و گفتگو با معلمان و مدیر مدرسه ابتدائی او راهکارهایی را به خود فرد و دبیران و والدینش ارائه دادم که در ادامه این تحقیق می باشد

هدف از نوشتن این تحقیق و امتحان موضوع این است که غفلت از این موضوع باعث بیماریهای روانی می گردد و با توجه به شغل و حرفه شخصی و کار مربیگری دانستن این چنین مشکلات از وظایف خود و ضروری می دانم

اهداف پژوهش

هدف اساسی در این پژوهش

1-    بررسی علل اضطراب امتحان در یکی از دانش آموزان این آموزشگاه

2-    راههای کاهش اضطراب امتحان در این دانش آموز

3-    نقش معلم در کاهش اضطراب امتحان

4-    نوع برخورد خانواده نسبت به توانایی فرزندشان در میزان اضطراب دانش آموز تاثیر دارد

سوالات اقدام پژوهی

1-   آیا والدین در ایجاد اضطراب امتحان در مورد این دانش آموز نقش دارند

2-   روشهای پیشگیری از اضطراب امتحان در این دانش آموز کدامند

3-   چه عواملی باعث اضطراب امتحان در این دانش آموز شده است

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی تحقیق گیاهان زراعی تراریخته در word دارای 28 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی تحقیق گیاهان زراعی تراریخته در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی تحقیق گیاهان زراعی تراریخته در word

ارائه آمار و ارقام تحلیلی از تولید گیاهان زراعی تراریخته در جهان  
مقدمه  
نقش گیاهان زراعی تراریخته در رفع نیاز غذایی بشر  
سطح زیر کشت گیاهان زراعی تراریخته در جهان در سال 2003  
وضعیت توزیع گیاهان زراعی تراریخته در کشورهای صنعتی و در حال توسعه  
توزیع گیاهان زراعی تراریخته بر اساس کشور  
توزیع گیاهان زراعی تراریخته بر اساس نوع گیاه  
توزیع گیاهان زراعی تراریخته بر اساس نوع صفت  
گیاهان زراعی تراریخته غالب در سال 2003  
میزان تمایل جهانی برای کشت گیاهان زراعی تراریخته  
ارزش 5,4 میلیارد دلاری گیاهان زراعی تراریخته جهان  
استقبال کشاورزان از کشت گیاهان زراعی تراریخته  
نتیجه‌گیری و دورنمای آینده کشت گیاهان زراعی تراریخته  
منابع :  

ارائه آمار و ارقام تحلیلی از تولید گیاهان زراعی تراریخته در جهان

گیاهان زراعی تراریخته (ترانسژنیک) از جمله محصولات بیوتکنولوژی نوین هستند که پیش‌بینی می‌شود انقلاب عظیمی در کشاورزی به‌وجود آورند. بنابراین کشورهای مختلفی در جهان نسبت به توسعه کشت این گیاهان اقدام نموده‌‌اند. هدف از این مقاله بررسی وضعیت کشت جهانی گیاهان زراعی تراریخته از سال شروع به توسعه آنها (1996) تا آخرین آمار معتبر منتشر شده (2003) از زوایای مختلف است. امید است که این مطلب مورد توجه مسئولان مختلفی واقع شود که در رابطه با توسعه و یا عدم توسعه این گونه گیاهان تصمیم‌گیری می‌نمایند

مقدمه

گیاهان زراعی تراریخته، گیاهانی شبیه به همتای طبیعی خود هستند، با این تفاوت که با استفاده از دستکاری ژنتیکی، در یک یا چند صفت ویژه نسبت به نوع طبیعی خود برتری دارند. کشت این گیاهان منافعی را برای تولیدکنندگان (کشاورزان) و مصرف‌کنندگان در بردارد؛ به‌عنوان مثال، علاوه بر اینکه محصول بیشتری عاید تولیدکننده می شود، مواد شیمیایی کمتری (آفت کش یا علف کش) نیز مصرف می شوند. مصرف کننده نیز مواد غذایی ایمن تری را در نتیجه کاهش استفاده از مواد شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی، مصرف خواهد کرد. تاکنون محصولات تراریخته در گیاهان مختلفی در جهان تولید شده‌اند که از آن‌جمله می توان موارد زیر را نام برد

سویا، برنج، ذرت، جو، پنبه، سیب‌زمینی، کلزا، سیب‌زمینی شیرین، گوجه‌فرنگی، کدو، چغندرقند، پاپایا، سیب، انبه، موز، آناناس و نارگیل

نقش گیاهان زراعی تراریخته در رفع نیاز غذایی بشر

گزارش برنامه جهانی غذا در سال 2003 نشان داد که به تعداد افرادی که در جهان دچار سوء تغذیه هستند، 25میلیون نفر افزوده شده و از 815میلیون نفر به 840میلیون نفر رسیده است. در چنین شرایطی، نیاز به تولید مواد غذایی بیشتر، بیش از پیش احساس می‌شود و بیوتکنولوژی و به‌خصوص کشت گیاهان زراعی تراریخته می‌تواند از طرق زیر در تأمین غذای میلیون‌ها نفر انسان مؤثر باشد
- افزایش محصول گیاهان زراعی و در نتیجه تولید غذای بیشتر در جهان؛
- حفظ تنوع زیستی به‌عنوان یک فاکتور مهم در تولید محصول بیشتر؛
- افزایش پایداری محصول در برابر تنش‌های زنده و غیرزنده؛
- ایجاد منافع اقتصادی و اجتماعی برای جوامع مختلف و در نتیجه، کاهش فقر در کشورهای در حال توسعه

سطح زیر کشت گیاهان زراعی تراریخته در جهان در سال

در سال 2003، 7,67میلیون هکتار (167میلیون ایکر) از اراضی کشاورزی جهان به زیر کشت گیاهان زراعی تراریخته رفت که 3درصد نسبت به سال 2002 بیشتر شد و به حدود 15درصد از کل اراضی زیر کشت دنیا رسید. این آمار و ارقام، 3میلیون هکتار سویای تراریخته‌ای را نیز شامل می‌شود که برای اولین بار در سال 2003 در کشور برزیل مجوز کشت دریافت کرد. نمودار 1 سطح زیر کشت گیاهان زراعی تراریخته را از سال 1996 تا 2003 نشان می‌دهد

آمارها نشان می‌دهد که از سال 1996 که گیاهان تراریخته برای اولین‌بار در مقیاس وسیع کشت شدند تا سال 2003، سطح زیر کشت این گیاهان در جهان مرتباً در حال افزایش بوده است؛ به‌طوری‌که سطح زیر کشت در سال 2003 تا 40 برابر نسبت به سال 1996، افزایش داشته است و از 7,1میلیون هکتار در سال 1996، به 7,67میلیون هکتار در سال 2003 رسیده است. همچنین، تعداد کشورهای کشت‌کننده این گیاهان در سال 2003 نسبت به سال 1996، به بیش از دو برابر رسیده است

وضعیت توزیع گیاهان زراعی تراریخته در کشورهای صنعتی و در حال توسعه

سهم کشورهای در حال توسعه از کشت گیاهان زراعی تراریخته در سال 2003 نسبت به سال‌های قبل از آن بیشتر شده است؛ به‌طوری که از 14درصد در سال 1997 به 30درصد در سال 2003 رسیده است (جدول1). یعنی یعنی در سال 2003، تقریباً یک‌سوم (4,20میلیون هکتار) از کل سطح زیر کشت گیاهان زراعی تراریخته در جهان (7,67میلیون هکتار) مربوط به کشورهای در حال توسعه شده است (نمودار 2)

افزایش سهم کشورهای در حال توسعه در این رابطه، تا حدی به کشت سویای تراریخته برای اولین بار در برزیل و همچنین افزایش سطح زیر کشت این گونه گیاهان در چین،‌ آرژانتین، آفریقای جنوبی و هند مربوط است

میزان افزایش سطح زیر کشت گیاهان زراعی تراریخته در سال‌های 2002 تا 2003 در کشورهای در حال توسعه (4,4 میلیون هکتار) و صنعتی (6,4 میلیون هکتار) تقریباً با هم برابر بود (جدول1)؛ اما درصد رشد در کشورهای در حال توسعه (28درصد) بیش از دو برابر کشورهای صنعتی (11درصد) بود

توزیع گیاهان زراعی تراریخته بر اساس کشور

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله مطالعه حقوقی – جرم شناختی تبصره 2 ماده 295 قانون مجازات اسلامی (جواز قتل مهدورالدم) در word دارای 72 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله مطالعه حقوقی – جرم شناختی تبصره 2 ماده 295 قانون مجازات اسلامی (جواز قتل مهدورالدم) در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله مطالعه حقوقی – جرم شناختی تبصره 2 ماده 295 قانون مجازات اسلامی (جواز قتل مهدورالدم) در word

چکیده

بخش اول – بررسی و نقد مبانی فقهی جواز قتل مهدور الدم

مبحث اول – معنا، ضابطه و مصادیق مهدور الدم

گفتار اول – معنا و ضابطه مهدور الدم

گفتار دوم : مصادیق مهدور الدم

مستحق قصاص;

1-1- عمدی بودن قتل

1-2- وجود شرایط اجرای قصاص;

1-2-1- تساوی در دین

1-2-2- انتفای ابوت

1-2-3- تساوی در عقل

1-2-4- محقون الدم نبودن مقتول

2- مهاجم

2-1- موضوع دفاع

2-2- تناسب دفاع با تهاجم

2-3- مصلحت مدافع

3- محارب

3-1- محاربه‌ به معنای خاص;

3-1-1- استفاده از سلاح

3-1-2- ترساندن مردم

3-2- محاربه به معنای عام

4- لائط و زانی مستحق قتل

5- زانی در فراش;

6- مرتد

6-1- انواع ارتداد

7- ساب النبی

8- مدعی نبوت

مبحث دوم : دیدگاه فقها درباره جواز قتل مهدور الدم

مبحث سوم : بررسی جواز قتل مهدور الدم از حیث «اولی» یا «حکومتی» بودن حکم

گفتار اول – حکومتی بودن حکم جواز قتل مهدور الدم

تعاریف

حکم اولی

حکم ثانوی

1-3- حکم حکومتی

2- ضوابط تشخیص حکم حکومتی

2-1- تصریح بر حکومتی بودن روایت

2-2- وجود قرائن دال بر حکومتی بودن احکام و روایات

2-3- تأسیس اصل در مقام شک بین اولی یا حکومتی بودن

3- قراین دال بر حکومتی بودن حکم جواز قتل مهدور الدم

3-1- استثنایی و خلاف اصل بودن حکم جواز قتل مهدور الدم

3-1-1- نظم عمومی

3-1-2- امنیت قضایی

3-2- اوضاع و شرایط سیاسی زمان صدور حکم

3-2-1 بر کنار بودن ائمه (ع) از حکومت و ریاست جامعه

4- تحلیلی بر اختلاف فتاوای امام خمینی (ره)

گفتار دوم – آثار عناوین ثانویه با فرض اولی بودن حکم جواز قتل مهدور الدم

حفظ نظام

2- ضرر

3- حرج

بخش دوم – بررسی حقوقی تبصره 2 ماده 295 ق.م.ا و نقد آن طبق اصول امنیت قضایی

مبحث اول – ساختار حقوقی جرم مذکور در تبصره 2 ماده 295 ق.م.ا

گفتار اول – جواز قتل مهدورالدم به عنوان سبب اباحه جرم

اسباب اباحه جرم و مصادیق آن

2- مهدورالدم بودن مقتول از اسباب اباحه جرم

مبحث دوم – بررسی جواز قتل مهدورالدم از منظر اصول امنیت قضایی

گفتار اول – اسلام و اسناد بین المللی حقوق بشر

اصول ناظر بر امنیت قضایی در اسناد حقوق بشر و قانون اساسی

1- اصل قانونی بودن جرم و مجازات

2- اصل برائت و حق محاکمه عادلانه

بخش اول – بررسی دلایل ماندگاری جواز قتل در عصر عدالت عمومی

مبحث اول – تعامل جرم شناسی و آموزه های دینی

شعب سه گانه آموزه های دینی

بخش دوم – آثار جواز قتل مهدور الدم و پیشگیری از قتلهای خود سرانه

مبحث اول – دلایل ارتکاب قتل های خود سرانه و آثار جواز قتل مهدور الدم

گفتار اول – دلایل جرم شناختی قتل های خود سرانه

انگیزه قوی برای ارتکاب قتل های خود سرانه

دشواری اثبات جرم

عدم اعتماد به نهادهای دولتی

سوءاستفاده از ویژگی جرم زایی جواز قتل مهدور الدم

گفتار دوم – آثار جواز قتل مهدور الدم

برهم زدن نظم و امنیت عمومی

مبحث دوم – راهکارهای پیشگیری از قتلهای خودسرانه

گفتار اول – جایگاه در جرم شناسی

1- زمینه های علمی پیشگیری از جرم

انواع پیشگیری

پیشگیری کیفری

پیشگیری اجتماعی و اصلاحی

پیشگیری وضعی

پشتوانه قانونی پیشگیری در ایران

گفتار دوم – راهکارهای پیشگیری از قتل های خود سرانه

نتیجه گیری

مفهوم و مصداق مهدورالدم

شرایط فقهی جواز قتل مهدورالدم

ارزیابی جواز قتل مهدورالدم از منظر اصول امنیت قضایی

دلایل جرم شناختی اقدام به قتل‌های خودسرانه و آثار آن

راهکارهای پیشگیری از اقدام به قتل‌های خودسرانه

1- فرایند اجتماعی شدن

2- اجرای اصل هشتم قانون اساسی

3- بازداشت حمایتی

4- تقویت توانمندی در زمینه کشف جرم

5- حذف جواز قتل مهدورالدم و جرم انگاری قتل خودسرانه

فهرست منابع

چکیده

قانون مجازات اسلامی در تبصره 2 ماده 295، تشخیص وقوع جرم، تعیین مجرم و اجرای مجازات مهدورالدم توسط افرادی که نماینده «دولت» محسوب نمی‌شوند را مجاز شمرده است

این ماده از یک سو اصل صلاحیت نهادهای دولتی در واکنش کیفری را نادیده می‌گیرد و از سوی دیگر آثار نامطلوبی را مانند تضعیف نهادهای دولتی، ایجاد ناامنی و جرمزایی به دنبال دارد

پژوهش حاضر از دو منظر حقوقی و جرم شناختی این مسأله را مورد توجه قرار داده است. در بعد حقوقی، مجازات مستحق قتل از منظر مبانی فقهی و اصول امنیت قضایی مندرج در اسناد بین‌المللی حقوق بشر بررسی شده است. همچنین ساختار حقوقی جرم مذکور در تبصره‌ی ماده 295 قانون مجازات اسلامی با توجه به علل موجهه‌ی جرم، عنصر روانی و تأثیر اشتباه، مورد تحلیل قرار گرفته است

در بعد جرم شناختی پس از بررسی چگونگی تعامل جرم شناختی و آموزه‌های دینی و نیز تبیین دلیل ماندگاری جواز قتل مهدورالدم در عصر عدالت عمومی، به علل جرم شناختی ارتکاب‌ قتل‌های خودسرانه و آثار جواز قتل مهدورالدم پرداخته شده است

همچنین پس از مروری بر جایگاه پیشگیری در جرم شناسی، به برخی راهکارهای پیشگیری از قتل‌های خودسرانه اشاره شده است

کلید واژه : مهدورالدم، فقه فردی، فقه حکومتی، علل موجهه‌ی جرم، احساس ناامنی، قتل خودسرانه، پیشگیری

بخش اول – بررسی و نقد مبانی فقهی جواز قتل مهدور الدم

مبحث اول – معنا، ضابطه و مصادیق مهدور الدم

هر چند قانون مجازات اسلامی در ماده 226 و تبصره 2 ماده 295، از عناوینی مانند مهدور الدم و مستحق قتل یاد نموده است اما تعریف دقیقی از عناوین مذکور ارائه نداده و مصادیق آن را روشن نساخته است

عدم صراحت در تعریف و تعیین مصداق، امکان تفسیرهای ناروا و وقوع اشتباه را فراهم می‌آورد

از سوی دیگر با مراجعه به دیدگاه فقها شاهد اختلاف نظر در آراء فقها در مورد برخی شرایط تحقق عناوین مجرمانه هستیم که وجود این اختلاف آرا، ضرورت رفع ابهام مذکور در قانون را جدی‌تر می‌سازد

در این مبحث در پی آن خواهیم بود که با مراجعه به کتب فقهی، معنا و ضابطه مهدور الدم را مشخص کرده و از این مسیر مصادیق مهدور الدم را احصا نماییم

در این مبحث همچنین توضیحی اجمالی در مورد هر یک از مصادیق، ارائه شده است که هدف از آن برجسته ساختن وجود اختلاف نظر بین فقها بوده است

گفتار اول – معنا و ضابطه مهدور الدم

دو اصطلاح فقهی «مهدور الدم» و «محقون الدم» در مقابل هم به کار می‌روند. در ادبیات فقهی محقوق الدم به کسی گفته می‌شود که به قتل رساندن او ناروا بوده و مستوجب مجازات است، در حالیکه مهدور الدم به کسی اطلاق می‌گردد که مستحق قتل است. در کتب فقهی مباح و جایز بودن قتل، ملاک و ضابطه مهدورالدم بودن شمرده شده است. محقق حلی مهدور الدم را چنین تعریف کرده است

«هر کس که شرع، ریختن خون او را مباح دانسته است»[1]

در کتب فقهی غالباً در ضمن بیان شرایط قصاص قاتل، به لزوم محقون الدم بودن مقتول اشاره می‌شود.[2]بر این اساس قاتل در صورتی قصاص می‌شود که مقتول محقون الدم باشد. در غیر این صورت یعنی با مهدورالدم بودن مقتول، قاتل مستوجب قصاص نخواهد بود. با توجه به تفصیلی که فقها در مقام بیان مصادیق مهدور الدم ارائه داده‌اند، در می‌یابیم که شخص مهدورالدم در نسبت به همه‌ی افراد واجد این وصف نمی‌گردد

توضیح اینکه : شخصی ممکن است به دلیل ماهیت جرم ارتکابی، فقط در رابطه با برخی افراد مهدور الدم تلقی گردد و در نسبت با سایرین واجد چنین وصفی نباشد و نسبت به سایرین محقوق الدم محسوب گردد. این نکته‌ای است که در ضمن تحقیق به بررسی آن خواهیم پرداخت

بنابراین بهتر است عنصر «قاتل» را نیز در تعیین ضابطه مهدور الدم بودن وارد کنیم، چرا که این وصف – مهدور الدم – در نسبت با قاتل مورد ارزیابی قرار می‌گیرد

چنانکه بعضی ضابطه را چنین بیان نموده‌اند

قاعده این است که کشتن او برای قاتل جایز باشد. [3]

فقها در ضمن بیان اینکه محقون الدم بودن مقتول، شرط قصاص قاتل است به ذکر بعضی مصادیق مهدور الدم می‌پردازند که در ادامه به برخی عبارات اشاره می‌شود

در شرایع آمده است

«شرط پنجم در لزوم قصاص، محقون الدم بودن مقتول است. با قید محقون الدم، مرتد خارج می‌شود، زیرا هر گاه مسلمانی مرتدی را به قتل برساند قصاص نمی‌شود؛ همچنین قصاص منتفی است در مورد قتل هر کسی که در شرع کشتن او مباح است. [4]

شهید ثانی در شرح لمعه می‌نویسد

«شرط پنجم در قصاص آن است که خون مقتول محترم باشد یعنی شرعاً قتل او مباح نباشد. بنابراین اگر کسی را بکشد که شارع خون او را مباح کرده است به خاطر آنکه زنا یا لواط کرده یا چون کافر است، به واسطه کشتن او، کشته نمی‌شود. [5]

در کتاب تحریر الوسیله نیز به برخی مصادیق مهدور الدم اشاره شده است

«شرط ششم برای قصاص قاتل این است که مقتول محقون الدم باشد، پس اگر قاتل کسی را که مهدور الدم است به قتل برساند مانند ساب النبی (ص)، قصاص نمی‌شود و نیز کسی که به واسطه حق قصاص و دفاع دیگری را به قتل می‌رساند قصاص در بر ندارد. در قصاص فردی که کسانی را به قتل می‌رساند که قتلشان به دلیل حد واجب است مانند لائط و زانی و مرتد فطری بعد از توبه، تأمل و اشکال وجود دارد. [6]

در عبارات فوق مشاهده شد که در ذیل شرایط قصاص به برخی مصداق مهدور الدم اشاره شده است مانند مرتد فطری، ساب النبی (ص)، مهاجم، محارب، لائط، زانی و ;

با توجه به اینکه در قانون مجازات اسلامی مصادیق مهدور الدم به طور مشخص، تعیین نشده است در ادامه به معرفی تفصیلی مصادیق مهدورالدم و نیز به وجود اختلاف نظر فقها نسبت به مهدور الدم بودن برخی موارد پرداخته خواهد شد

گفتار دوم : مصادیق مهدور الدم

مستحق قصاص

قصاص، مجازات فردی است که مرتکب قتل عمدی شده باشد و شرایط اجرای قصاص وجود داشته باشد

1-1- عمدی بودن قتل

شهید ثانی در «مسالک الافهام» در مورد ضابطه عمدی بودن قتل می‌نویسد

«آنچه در عمدی دانستن قتل معتبر است یا قصد قتل است یا فعلی که غالباً کشنده است.»[7]

ماده 206 ق. م. ا با الهام از این معیار فقهی مقرر می‌دارد : «قتل در موارد زیر قتل عمدی است

الف – مواردی که قاتل با انجام کاری قصد کشتن شخص معین یا فرد یا افرادی غیر معین از یک جمع را دارد، خواه آن کار نوعاً کشنده باشد، خواه نباشد، ولی در عمل سبب قتل شود

ب – مواردی که قاتل عمداً کاری را انجام دهد که نوعاً کشنده باشد هر چند قصد کشتن شخص را نداشته باشد

ج – مواردی که قاتل قصد کشتن را ندارد و کاری را که انجام می‌دهد نوعاً کشنده نیست، ولی نسبت به طرف بر اثر بیماری و یا پیری و یا ناتوانی یا کودکی و امثال آنها نوعاً کشنده باشد و قاتل نیز به آن آگاه باشد»

یادآوری این نکته لازم است که در مواردی که فعل قاتل کشنده است، قتل در صورتی عمد تلقی می‌گردد که قاتل به کشنده بودن عمل ارتکابی علم داشته باشد. در صورتی که قاتل مدعی عدم علم نسبت به کشنده بودن عمل باشد و دادگاه نیز عدم علم را احراز نکند چنین ادعایی مسموع نخواهد بود

صاحب جواهر می‌نویسد

«در تحقق عمد همین اندازه کفایت می‌کند که سببیت فعل برای قتل نوعاً معلوم باشد، هر چند فاعل ادعای جهل به آن را داشته باشد. [8]

اما اگر دادگاه، جهل را احراز کند قتل مذکور عمد نخواهد بود بلکه جزء قتل شبه عمد است.[9]

1-2- وجود شرایط اجرای قصاص

عمدی بودن قتل برای اجرای قصاص کافی نیست، بلکه شرایط دیگری نیز به همراه مطالبه اولیای دم برای اجرای قصاص لازم است که به آن اشاره می‌شود

1-2-1- تساوی در دین

هرگاه قاتل و مقتول هر دو مسلمان یا هر دو غیر مسلمان باشند، جانی محکوم به قصاص می‌گردد اما در صورت عدم تساوی در دین، قاتل زمانی قصاص می‌شود که مقتول مسلمان باشد

مواد  207، 209، 210 ق. م. ا به این شرط اشاره دارد

1-2-2- انتفای ابوت

رابطه ابوت قصاص را منتفی می‌سازد اما موجب سقوط دیه نمی‌شود و علاوه بر دیه، قاتل به مجازات تعزیزی نیز محکوم می‌گردد. ماده 220 ق.م.ا مقرر می‌دارد

«پدر یا جد پدری که فرزند خود را بکشد قصاص نمی‌شود و به پرداخت دیه‌ی قتل به ورثه مقتول و تعزیز محکوم خواهد شد.»

1-2-3- تساوی در عقل

در ماده 222 ق.م.ا در مورد این شرط آمده است

«هر گاه عاقل دیوانه‌ای را بکشد، قصاص نمی‌شود؛ بلکه باید دیه قتل را به ورثه مقتول بدهد و در صورتی که اقدام وی موجب اخلال در نظم جامعه یا خوف شده یا بیم تجری مرتکب و یا دیگران گردد، موجب حبس تعزیزی از 3 تا 10 سال خواهد بود.»

  1-2-4- محقون الدم نبودن مقتول

ماده 226 ق.م.ا و تبصره 2 ماده 295 ق.م.ا در راستای همین شرط وضع شده‌اند. بنابراین شرط، فردی که به اعتماد مهدور الدم بودن مقتول، وی را به قتل برساند  قصاص نمی‌شود

 2- مهاجم

فقها دفاع در برابر مهاجم را با وجود شرایطی مجاز دانسته‌اند. دفاع مشروع در برابر مهاجم از این حیث که فرد مدافع خود به تنهایی و بی واسطه‌ای مراجع قضایی در برابر مهاجم دست به اقدام می‌زند، باید امری استثنایی تلقی گردد که مشروعیت آن منوط به تحقق شرایطی است که فقها نیز بدان اشاره نموده‌اند

2-1- موضوع دفاع

در تحریر الوسیله، دفاع از خود و متعلقات مطرح شده است. در مسأله 1 از مسائل مربوط به دفاع از جان و سایر متعلقات خود آمده است

«اشکالی در اینکه انسان حق دارد محارب و مهاجم و دزد و امثال آنان را از جان و ناموس و مال خود به هر نحوی که بتواند براند نیست.»[10]

و نیز در مسأله 3 آمده است

«اگر کسی به کسان او مثلاً به پسر و یا دختر یا پدر یا برادر و یا سایر متعلقین به او حتی به خادم و یا کنیز او هجوم ببرد و بخواهد او را به ظلم به قتل برساند جایز و بلکه واجب است از او دفاع کند، هر چند که به کشتن مهاجم بینجامد.»[11]

با این حال قانون مجازات اسلامی دامنه و موضوع دفاع را گسترش داده است و ماده 61 این قانون، دفاع از نفس یا عرض و یا ناموس و یا مال و یا آزادی تن دیگری را نیز مورد شمول قرار داده است

2-2- تناسب دفاع با تهاجم

بنابراین شرط، مدافع باید در مقام دفاع به «ضرورت» اکتفا کند و به بیش  از آنچه که برای دفع خطر ضرورت دارد مبادرت نورزد

شهید ثانی در این باره می‌نویسد

“‍‍ [مدافع] باید در این دفاع مطلقاً بر سهل ترین راه تکیه کند، پس ابتدا به فریاد زدن اکتفا می‌کند و پس از آن به ناسزا گفتن و بعد اقدام به زدن می‌کند، آنگاه او را مجروح می‌سازد و سپس او را از حمله و هجوم وامانده می‌کند و در مرحله آخر او را می‌کشد.” [12]

2-3- مصلحت مدافع

مدافع در مقام دفاع باید به میزان توان و قدرت خود توجه داشته باشد. در صورتی که دفاع توأم با به خطر افتادن جان مدافع باشد و دست نگهداشتن از دفاع یا اقدام به فرار موجب رهایی می‌گردد، باید چنین کند

در مسالک الافهام آمده است

«اقوی آن است که دفاع از نفس و حریم در صورت امکان واجب است و تسلیم جایز نیست، در صورتی که از دفاع عاجز باشد و با دست کشیدن از دفاع و یا فرار، امید رهایی باشد واجب است که چنین کند، اما دفاع از مال در صورتی که به حفظ آن مضطر باشد و ظن سلامت غالب باشد، دفاع واجب است و در غیر این صورت خیر»[13]

3- محارب

محارب به این دلیل از مصادیق مهدورالدم به شمار می‌رود که قتل هر چند به نحو تخییر یا ترتیب، یکی از مجازاتهای چهارگانه‌ای است که محارب مستوجب آن است. غالباً فقها جرم محاربه را دارای معنایی مضیق دانسته‌اند که در این تحقیق از آن با عنوان «محاربه به معنای خاص» یاد می‌کنیم. در مقابل، درقوانین جزایی کشور ما، موارد متعددی از جرایم مشمول عنوان محاربه دانسته شده است که با تعریف مضیق فقها از جرم محاربه منافات دارد و ما به این جرایم با عنوان «محاربه به معنای عام» اشاره خواهیم نمود

 3-1- محاربه‌ به معنای خاص

محقق در «شرایع» در تعریف محارب می‌گوید

«محارب کسی است که برای ترساندن مردم سلاح بکشد، چه در خشکی و چه در دریا، چه شب و چه روز، چه در شهر و چه در بیرون از شهر».[14]

مطابق این تعریف دو شرط اساسی برای تحقق محاربه وجود دارد. 1- استفاده از سلاح 2- ترساندن مردم. در ادامه به این دو شرط اشاره می‌شود

 3-1-1- استفاده از سلاح

برخی از فقها سلاح را محدود به سلاح آهنین مانند شمشیر کرده‌اند و وسایلی همچون چوب، سنگ و تازیانه را از شمول آن خارج دانسته‌اند.[15] در مقابل برخی دیگر مفهومی وسیع از سلاح را برگزیده‌اند و استفاده ازسنگ، عصا و امثال آن را موجب تحقق عنوان محاربه دانسته‌اند.[16] دیدگاه دیگری نیز با استفاده از عموم آیه، تنها استفاده از قدرت بدنی را برای صدق عنوان محاربه کافی می‌داند.[17]  هر چند تحقق خارجی نیابد: «در ثبوت حکم محارب برای کسی که با وجود عدم توانایی در ایجاد ترس، سلاح می‌کشد، تردید وجود دارد. اشبه ثبوت حکم است و به قصد کشنده سلاح اکتفا می‌شود.»[18]

3-1-2- ترساندن مردم

در حالی که صاحب جواهر صرف قصد ارعاب بدون تحقق خارجی ارعاب را موجب صدق عنوان محارب ندانسته است: «; با فرض ناتوانی از ایجاد هر گونه ارعابی، نسبت به هیچ کس، چه بسا گنجاندن چنین موردی در اطلاق آیه و اطلاقات روایات ممنوع باشد.»[19]

3-2- محاربه به معنای عام

در قوانین پس از انقلاب از جرایمی یاد شده است که هر چند هیچ ارتباطی با دست به سلاح بردن و ارعاب مردم ندارد با این حال مشمول عنوان محاربه دانسته شده‌اند. مانند

خرید، فروش، نگهداری، حمل یا قاچاق مواد مخدر در سطح گسترده و یا باعث اعتیاد افراد بیش از یک مورد شدن، اخلال در نظام تولید، توزیع، صادرات یا پولی از طریق کارهایی مثل قاچاق براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران، تبانی با دشمن، همکاری با جاسوسان، خودداری از انجام ماموریت، فروش، یا سرقت وسایل نظامی، سوء استفاده، جعل، تزویر، گزارش خلاف واقع ;[20]

افزایش دامنه شمول عنوان محاربه مورد انتقاد برخی از فقها واقع شده است. آیت الله هاشمی شاهرودی با تأکید بر اینکه مشخصه اصلی جرم محاربه دست به سلاح بردن و سلب امنیت و ارعاب مردم می‌باشد، گسترش دادن عنوان محاربه را فاقد دلیل دانسته است. وی معتقد است

“بیان فقها درباره حدود و قیود محارب و تعریف آن به” کسی که به قصد ترساندن مردم سلاح بکشد” گواه آن است که ایشان مراد از محارب در آیه را خصوص همین قسم از محاربه می‌دانند، نه معنای دیگر و نه معنای اعم آن را. [21]

 4- لائط و زانی مستحق قتل

کلمات کلیدی :