ایران پروژه ایران پایانامه

 پروژه دانشجویی مقاله ارتباط میان سبک‌های عشق و ویژگی‌های شخصیتی در word دارای 29 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله ارتباط میان سبک‌های عشق و ویژگی‌های شخصیتی در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله ارتباط میان سبک‌های عشق و ویژگی‌های شخصیتی در word

چکیده  
مقدمه  
رویکرد تاریخی به پژوهش‏های عشق  
رابین  
رابرت استرنبرگ  
اریک فروم  
جان لی  
سوزان هندریک و کلاید هندریک  
نظریه ‏های عشق  
الف.نظریه‏ های روان تحلیل‏گری  
ب. نظریه‏ های یادگیری اجتماعی  
ج. نظریه توسعه خود  
روش تحقیق  
ابزار پژوهش  
پرسش‏نامهNEO  
آزمون NEO-FFI  
پرسشنامه12MMPI  
پرسشنامهLAS  
اعتبار و روایی  
3 ـ 6 ـ روش تجزیه و تحلیل  
یافته‏های تحقیق  
مقایسه سبک‏های عشق مردان و زنان  
بحث و نتیجه‏گیری  
رابطه سبک عشق پرشور19 با شخصیت  
رابطه سبک عشق نمایشی با شخصیت  
رابطه سبک عشق دوستانه با شخصیت  
رابطه سبک عشق منطقی با شخصیت  
رابطه سبک عشق وابسته وسواسی باشخصیت  
الف. همبستگی مثبت با روان‌رنجوری  
ب. همبستگی منفی با توافق‌گرایی  
رابطه سبک عشق ایثارگرانه با شخصیت  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله ارتباط میان سبک‌های عشق و ویژگی‌های شخصیتی در word

ازخوش، کاربرد آزمون‏های روانی و تشخیص بالینی، تهران، روان، 1379

دادستان، پریرخ، روان‏شناسی مرضی تحولی از کودکی تا بزرگسالی، تهران، سمت، 1380

راس، آلن، روان‏شناسی شخصیت، ترجمه سیاوش جمالفر، تهران، بعثت، 1375

فروم، اریک، هنر عشق ورزیدن، ترجمه پوری سلطانی، چاپ هیجدهم، تهران، مروارید، 1376

گروسی فرشی، میرتقی، «هنجاریابی شخصیتی NEO و بررسی تحلیلی ویژگی‏ها و ساختار عاملی آن بین دانشجویان دانشگاه‏های ایران»، پایان‌نامه دکتری دانشگاه تربیت مدرس، 1377

گلمن، دانیل، هوش هیجانى، ترجمه نسرین پارسا، تهران، رشد، 1380

لورنس ای. پروین، اولیور پی. جان، شخصیت (نظریه و پژوهش)، ترجمه محمدجعفر جوادی، تهران، آییژ، 1381

Aron, A, Love, Ensyclopedia of psychology, Oxford: OXFORD,

Arnold, Margery. E, Love style perception in Relation to personality function,,

Costa, P.T.Jr & McCrae, R.R., Revised NEO Personality Inventery (NEO – PI – R) & (NEO _ FFI):Professional manual. Odessa , FI: Psychological Assessment Resource,

Hatfield, E,.“The effect of selfesteem on romantic linking”, Journal of Experimintal Social Psychology,

Hatfield, E, The passionat love scale.Handbook of sexuality related measures: A Compendium Thousand Oaks.CA:Saga Pablication,

Hatfield, E., ea al., “Passionat love: How early it began” Journal of Psychology and Human sexuality,

Hatfield,E, Rapson, R., Love and Attachment Processes, Handbook of Emotions, New York, London: The Guilford press,

Hazan,C & Shaver,P.R., A biased overview of the study of love,Journal of Social and Relationship, vol. 5,

Hazan,C & Shaver, P., “Romantic Love Conceptualize as an Attachment Process”,Jornal of personality and Social psychology,

Hendrick,S & Hendrick,C, “A Theory and Method of love”Journal of personality and social Psychology,

Hendrick,S & Hendrick,C,Journal of personality and social Psychology Does it measure up:Research on Love

Hendrick, S & Hendrick, C, Rommantic love, Thousand Oaks,CA:Saga,

Hendrick, S & Hendrick, C, Love,Handbook of Positive Psychology, Oxford: Oxford,

Kanemasa, Yuji, Social Behavior and Personality, Love style and Romantic Love Experinces in japan,

Lee, J.A, Colours of lofe: An exploration of the ways of loving, Toronto, New perss,

Reik, T. Straus, Farrar: New York.love and lust Of Rubin, Z, Measurment of romantic Love.Journal of Personality & Social Psychology,

Sternberg, R. J. & Barnes, M. L (Eds), The psychology of love, New Haven, CT: Yale University Press,

Waller, N.G & shaver, P.R, The importante of nongenetic influences on romantic love style,Psychological science,

چکیده

مقاله حاضر به بررسی رابطه عشق و شخصیت می‌پردازد. هدف از این بررسی شناخت هر چه بیشتر عشق و مهار آن است. برای عملیاتی کردن مسئله از آزمون سبک‏های عشق هنریک استفاده شده است. این آزمون براساس تحقیقات جان لی شکل گرفته است. او برای عشق، شش سبک را طراحی کرد. این سبک‏ها عبارت‌اند از سبک عشق پرشور، نمایشی، دوستانه، منطقی، وابسته وسواسی(رمانتیک) و ایثارگرانه1 که هر یک از زاویه‏ای به مسئله عشق پرداخته‏اند. برای بررسی شخصیت نیز از دو آزمون NEO و MMPI استفاده و با طرح همبستگی اسپیرمن رابطه آنها بررسی شد. فرضیه مقاله ارتباط عشق و شخصیت و همچنین ارتباط سبک‏های عشق با صفات و اختلالات خاص است. پس از تحلیل آماری، فرضیه‏ اصلی یعنی رابطه عشق و شخصیت معنادار و ابعاد آسیب‌شناسانه عشق وابسته وسواسی(عشق رمانتیک) آشکار گشت.

کلید واژه‌ها: سبک‏های عشق پرشور، نمایشی، دوستی، منطقی، وابسته وسواسی، ایثارگرانه.

مقدمه

عشق برای اکثر افراد موضوعی جذاب می‏باشد. اما تحقیقات روان‌شناختی، به ویژه در دهه‏های قبل، متناسب با جذابیت این موضوع نبوده است. اگرچه در دو سه دهه قبل و مخصوصاً در سال‏های اخیر توجه نسبتاً خوبی به این موضوع شده است، برخی از محققان به تعریف و طبقه‌بندی عشق پرداخته­اند که از افرادی مانند اریک فروم، جان لی، استرنبرگ و‌هاتفیلد می‌توان نام برد. اما جالب توجه آن است که نسبت به اهمیت موضوع، تحقیقات زیادی درباره علت شناسی این پدیده صورت نگرفته است. استرنبرگ در مقدمه کتاب داستان‏های عشق می‏گوید: من اجزای عشق را کشف کردم، اما هنوز به علت عشق نپرداخته‏ام و لذا تحقیقات گسترده‏ای را شروع کردم تا به این مسئله مهم بپردازم. البته استرنبرگ در کتاب داستان‏های عشق با رویکرد شناختی و بررسی طرح واره‏های هر فرد در قالب یک داستان به علت عاشق شدن می‏پردازد، اما آن را تحقیقی ناقص می‏داند که باید کاستی‌های آن جبران شود. بسیاری از پژوهشگران دیگر نیز در جست‌وجوی پاسخ همین سؤال‌اند که چرا بعضی‌ها عاشق می‏شوند؟ آیا این به مسائل ارثی و ژنتیکی وابسته است؟ آیا سبک تربیتی در عاشق شدن و سبک عشق تأثیر دارد؟ آیا سطح عزت نفس می‏تواند در سبک عشق مؤثر واقع شود؟ در این میان مسئله مهم دیگر این است که رابطه عشق با سلامت روان چیست؟ آیا افراد عاشق از حیث سلامت روان دچار مشکل‌اند؟ آیا بین انواع عشق و بهزیستی ذهنی2 رابطه وجود دارد؟ بسیاری ازسؤالات پژوهشی مشابه در این میان هست که باید به آنها پاسخ داده شود، و پرسش آخر اینکه آیا عشق با ویژگی‏های شخصیتی رابطه دارد یا خیر؟ آیا اختلالات شخصیتی می‏تواند در سبک عشق تأثیر داشته باشد؟ پاسخ به این پرسش‏ها می‏تواند پرده از اسرار عشق بردارد؛ البته در تحقیق حاضر بیشتر بر رابطه شخصیت و عشق تأکید می‏شود. اصولاً پرسش‏های مرتبط با شخصیت را به دو صورت می‏توان پیگیری کرد. ابتدا به صورت عادی رابطه سبک عشق را با یک پرسش‌نامه مثل پرسش‌نامه شخصیت کتل یا پنج عاملی بررسی کنیم. شیوه دیگر آن است که رابطه سبک‏های عشق را با یک پرسش‌نامه شخصیت که ابعاد آسیب‌شناسانه شخصیت را ارزیابی می‏نمایند مقایسه کنیم تا در صورت وجود آسیب روانی آن نیز در کانون ارزیابی قرار گیرد. لذا برای پاسخ‌گویی کامل به این پرسش تحقیق حاضر طراحی شده است. به همین دلیل در تحقیق حاضر از هر دو روش و از دو تست NEO و MMPI استفاده شده است

ضرورت این تحقیق، و جوانه‏های فکر نخستین آن در اتاق درمان و مشاوره زده شد؛ زیرا بسیاری خواسته یا ناخواسته درگیر چنین علاقه‏هایی می‏شوند که رهایی از آن برای آنها به آسانی میسور نیست و در بسیاری از اوقات آسیب‏های سنگینی را به خود و خانواده‏شان وارد می‏نمایند. چه بسیار دانشجویانی که درگیر روابط عاشقانه شده و از ادامه تحصیل بازمانده‏اند و چه بسیار زنان و مردان متأهل که در دام عشق گرفتار شده‏اند و زندگی خانوادگی آنها دچار آسیب جدی شده است. لذا این افراد اگر متوجه شوند که رابطه آنها یک رابطه پاتولوژیک است برای خلاص شدن از آن یا از بین بردن آثار تخریبی شکست‏های ناشی از آن به مراکز مشاوره مراجعه می‌کنند و طالب درمان خواهند بود

این اطلاعات در آموزش‏های بهداشت روان، آموزش مهارت‏های ارتباطی و مهارت‏های مقابله‏ای نیز می‏تواند مفید باشد. اگر دانشجویان یک دانشگاه در بدو ورود به دانشگاه، از حیث شخصیتی طبقه‏بندی، و شخصیت‏هایی که زمینه مشکلات ارتباطی دارند شناسایی شوند، سپس آموزش‏های لازم برای ارتباط بین‌فردی مؤثر و صحیح به آنها داده شود و مشکلات احتمالی آنها در این دوره‏های آموزشی گوشزد گردد، بسیاری از مشکلات این گروه‏های هدف مرتفع خواهد شد. چنان‌که تحقیقات بسیاری آموزش‏های از این دست را مفید می‏دانند.3 البته تحقیق حاضر تنها به رابطه سبک‏های عشق و شخصیت می‏پردازد. موارد بالا تنها به این دلیل ذکر شد تا گستره این مسئله و ضروری‌بودن آن آشکار گردد

رویکرد تاریخی به پژوهش‏های عشق

برای آشکار شدن پدیده عشق بهتر است دیدگاه برخی از دانشمندان اثرگذار را با نظم تاریخی بیاوریم تا هم به پیشینه عشق و هم در میان تحقیقات آنها به مفهوم عشق و علل پیدایی آن اشاره کرده باشیم

رابین

به گفته رابین (1970) با وجود اینکه عشق جز عمیق‏ترین و با معناترین احساسات به شمار می‏رود، روان‌شناسان اجتماعی عملاً هیچ توجهی به آن نکرده‏اند. او مقیاسی ساخت با دو نوع اندازه‌گیری: یکی در مورد پیوند و ارتباط و دیگری در مورد عشق. عامل پیوند شامل مواردی مثل جذابیت، دیدگاه خوب، احترام و دوستی است و عشق شامل عواملی مثل اظهار وابستگی به معشوق، اظهار انحصارطلبی و مسئولیت در برابر او، اظهار علاقه و میل به بودن با او. در میان این عوامل، عامل جنسی یا جذابیت جنسی به چشم نمی‏خورد. عشق به عنوان یک نگرش به همراه عناصر رفتاری، شناختی و هیجانی توصیف شده است

البته کار رابین به عنوان یکی از تلاش‏های سرسختانه برای اندازه‏گیری تجربی عشق به شمار می‏رود. تحقیقات او به جای عشق شهوانی به عشق رمانتیک متمرکز شده است و تمرکز بر حالت غیر جنسی حکایت از آن دارد که این تحقیق از این حیث با تحقیقات کنونی مغایرت دارد

رابرت استرنبرگ

استرنبرگ (1988) گفت که برای تجربه عشق کامل ـ یعنی عشقی که تمام اوصاف عشق را در بر داشته باشد ـ عشق باید دارای سه مؤلفه باشد؛ یعنی صمیمیت، تعهد و شهوت

«صمیمیت» جزء عاطفی است و شامل احساس نزدیکی و اشتراک احساسات است. «شور، هیجان و شهوت» جزئی انگیزشی و شامل جاذبه جنسی و احساس شاعرانه «عاشق بودن» است. «تعهد» جزء شناختی و بازتابی است و از نیت شخص خبر می‌دهد که از رابطه پایدار حکایت دارد

او معتقد بود که اگر تعادل این سه عامل به هم بخورد مفهوم جدیدی از عشق شکل می‏گیرد که با مفهوم عشق کامل تفاوت دارد. مثلا اگر فردی نسبت به فرد دیگر فقط احساس صمیمیت داشته باشد، اینجا بین دو نفر تنها رابطه دوستی به وجود خواهد آمد و اگر تنها شور، هیجان و شهوت باشد، عشق خیابانی شکل می‏گیرد. اگر شور، هیجان و شهوت و صمیمیت باشد و تعهد نباشد، در آن صورت شاهد عشق رمانتیک هستیم و اگر رابطه صمیمیت و تعهد بالا و شور و هیجان ضعیف باشد، در آن صورت عشق مشفقانه شکل گرفته است

اریک فروم

اریک فروم جزء اولین کسانی است که در روان‏شناسی در باب عشق مطالبی نوشته‌اند. اما با وجود اهمیت و شهرت او، علمی نبودن و نداشتن پشتوانه پژوهشی یکی از انتقادات وارد بر اوست. البته به دلیل جایگاه و شهرت فروم در روان‏شناسی نمی‏توان دیدگاه‏های او را کاملاً نادیده انگاشت

جان لی

جان لی در دهه 1970 با اجرای تحقیقاتی در پی این بود که مردم چگونه عشق را با همه گونه‏هایی که دارد تجربه می‏کنند. او قصد داشت با این کار از جریان عشق در غرب افسانه‌زدایی کند. لی سبک‏های عشق را به رنگ تشبیه کرد. طیف گسترده‏ای، از رنگ‏های اصلی تا رنگ‌های ثانوی را تشکیل می‌دهند، رنگ‌های ثانوی از ترکیب رنگ‌های اولی تشکیل می‏شود. شبیه به همین مسئله در عشق نیز هست. عشق به دو طیف اولی و ثانوی تقسیم می‏شود. سبک‏های عشق اولی عبارت‌اند از

ـ عشق پرشور: جذابیت بدنی و عاطفی شدید؛

ـ عشق نمایشی: نمایش عشق را بازی کردن؛

ـ عشق دوستانه: عشق مبتنی بر دوستی

عشق‏های ثانوی که از ترکیب این سه عشق اولی تشکیل شده است به سه نوع تقسیم می‌شوند

1 عشق منطقی: ترکیبی از سبک عشق نمایشی و سبک عشق دوستانه است. این افراد ارزیابی معقول انجام می‏دهند؛ مثل اینکه صفاتی را که یک ازدواج خوب به آن احتیاج دارد مطالبه می‏کنند و معشوق خود را مطابق معیارهایشان

2 عشق وابسته وسواسی: ترکیبی از سبک عشق پرشور و سبک عشق نمایشی است و مستلزم انحصار، وسواس، اضطراب و رفتارهای پرشور است

مسائل جنسی بیمه این عشق است. آنها اغلب مضطرب یا ناایمن هستند و می‏توانند به صورت افراطی‏حسود باشند. عاشقان وابسته وسواسی به خوبی به درمان پاسخ می‌دهند و اغلب از این سبک رهایی پیدا می‏کنند

از ویژگی‌های عشق وابسته وسواسی، سختی کشیدن، حسادت، وسواس و سیری ناپذیری است. آنها اغلب عزت نفس پایین دارند و اهمیت زیادی به روابطشان می‏دهند. آنها در رابطه با معشوقشان از صفات ملکی و صفات تفضیلی استفاده می‏کنند، احساس می‏کنند که آنها به معشوقشان احتیاج دارند. آنان معشوقشان را اغلب به شیوه‏ای اتفاقی پیدا می‏کنند. این سبک از عشق از رایج‌ترین سبک‌های عشق است که معمولاً در نوجوانی و اوایل بزرگسالی بیشترین بسامد را دارد و تقریباً می‌توان گفت معادل همان عشق‌های آتشین دوران جوانی است که در دانشگاه‌ها، مدارس و در کل سطح جامعه شاهد آن هستیم و مقاله حاضر نیز عمدتا به همین نوع از عشق نظر دارد. لذا نباید با سبک‌های دیگر دوستی‌ها خلط شود

3 عشق ایثارگرانه: ترکیبی از سبک عشق پرشور و سبک عشق دوستانه می‏باشد که معمولاً بشر دوستانه، رفاقتی و البته شدید است. لی یاد آوری کرد که این نوع عشق با ایدئولوژی مسیحی هم آهنگ است، اما درجوامع سکولار امروز غربی بسیار نادر است؛ با وجود این ممکن است در جوامع دیگر یافت شود

عشق ایثارگرانه، قربانی و محاصره کردن تمام عیار خود است. عشاق ایثارگر، اغلب، گرایش‌های معنوی دارند. عاشقان ایثارگر، معشوقشان را به عنوان قدیس مشاهده و آرزو می‏کنند که در خدمتشان باشند. عاشقان ایثارگر سرانجام می‏توانند به این احساس برسند که از آنان سوء استفاده شده است. حالت پیشرفته عشق ایثارگرانه در بخشندگی آن است

سوزان هندریک و کلاید هندریک

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی پایان نامه حقوق کودک آزاری در word دارای 81 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی پایان نامه حقوق کودک آزاری در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی پایان نامه حقوق کودک آزاری در word

فصل اول کودک آزاری  
گفتار اول : سلامت کودکان   
بهداشت جنسی در کودکی  
راهبرد اسلام برای کنترل غریزه جنسی   
گفتار دوم اهمیت موضوع    
گفتار سوم : اهداف  تحقیق    
تعاریف عملیاتی   
گفتار چهارم : تاریخچه کودک آزاری در جهان   
گفتار پنجم تحقیقات انجام شده در جهان   
گفتار ششم : تاریخچه کودک آزاری در ایران   
تحقیقات انجام گرفته در مورد کودک آزاری در ایران   
تعاریف کودک   
گفتار هفتم : انواع کودک آزاری  
آزار عاطفی Emot.onal Abuse   
آزار بی توجهی : neglect abuse   
آزار آموزشی : (Educat.onal Abuse)   
علل کودک آزاری   
1- علل مربوط به آزار شونده   
2- علل مربوط به خانواده   
عوامل محیطی  کودک آزاری   
روشهای اعمال خشونت و آزار علیه کودکان در خانواده  
تاثیر و پیامدهای کودک آزاری بر کودک   
تاثیر آزار  بر روابط اجتماعی کودک   
تاثیر آزار بر عواطف کودک    
گفتار هشتم:پیشگیری از کودک آزاری   
برنامه های پیشگیری مبتنی بر جامعه   
برنامه های پیشگیری مبتنی بر سیاستگذاری و قوانین   
گفتار نهم : بررسی اجمالی حقوق و قوانین مربوط به کودک آزاری  
موارد تلقی جرم در صیانت از کودکان در قوانین جمهوری اسلامی ایران   
فصل دوم بزهکاری اطفال  
گفتار اول: تعریف بزهکاری    
گفتار دوم :علل و عوامل بزهکاری   
عوامل بزه زای داخلی   
عوامل بزه زای خارجی   
بزهکاری نوجوانان   
گفتار سوم : پیشگیری و درمان بزهکاری   
گفتار چهارم : ریشه یابی بزهکاری اطفال و نوجوانان  
عوامل موثر در بزهکاری اطفال و نوجوانان  
فصل سوم آسیب شناسی در بزهکاری اطفال  
گفتار اول   آسیب شناسی در بزهکاری اطفال    
1) آسیب های وارده بر اطفال ناشی از کجاست  
گفتار دوم:  انواع جرائم ارتکابی توسط اطفال بزهکار  
3) راهکارهای قابل ارائه در باب بزهکاری اطفال    
گفتار سوم: بزهکاری اطفال در کشورهای  اروپایی  
گفتار چهارم: تقریبا تمامی اصلاحات تصویب شده یا در حال تهیه، ;  
گفتار پنجم : قانون انگلیس و لایحه قانونی اسپانیا تنها ;;   
گفتار ششم:  مقررات آلمان  
گفتار هفتم:  مقررات انگلستان و ولز  
گفتار هشتم : مقررات بلژیک  
گفتار نهم : مقررات اسپانیا  
منابع   

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی پایان نامه حقوق کودک آزاری در word

 1 – دکتر نجفی ابرند آبادی مبانی جرم شناسی

2 – دکتر هوشنگ شمابیاتی بزهکاری اطفال

3 – دکتر تاج زمان دانش مجرم کیست ؟ جرم شناسی چیست ؟

4 – قانون مجازات اسلامیایران مصوب

5 – قانون آئین دادرسی کیفری مصوب

6- نشریه ماهانه آموزشی و تربیتی پیوند – سال 1384 شماره های 307-

7- آقابیگ لویی عباس و دیگران ، (1380): کودک آزاری، انتشارات کتاب آوند دانش ،‌تهران چاپ اول

8-پورناجی، بنفشه (1378)مرگ خاموش نگاهی به پدیده کودک آزاری، انتشارات همشهری، تهران، 9-  9-برودهرست. وایان دی (1380) : کودک آزاری و غفلت از کودکان، ترجمه شهرام محمدخانی ،‌انتشارات ورای دانش ،‌تهران – چاپ اول

10- بخشی پور و  رودسری  عباس (1379) کودک آزاری و پیشگیری از آن ، فصلنامه پیام مشاور ضمیمه تربیت سال دوم شماره 5 پائیز

11-دانشگاه علوم پزشکی و توانبخشی گروه پژوهشی رفاه اجتماعی (1382) رفاه اجتماعی9 تهران،پائیز

12-دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی گره پژوهشی رفاه اجتماعی (1382) رفاه اجتماعی 7، تهران، بهار

13- تریولاماریو (1374): آمار کاربردی، ترجمه محمد صادق  تهرانیان و ابوالقاسم بزرگ نیا ، انتشارات جهاد دانشگاهی شهید – چاپ اول

14- لودیک فون برتالنفی (1374):  مبانی تکامل و کاربرد نظریه عمومی سیستمها، ترجمه کیومرث پریانی ، نشر تندر، تهران – چاپ دوم

15- اعلامیه حقوق کودک( 1370)، پیام یونسکو شماره 2575 ، سال 23 تهران

گفتار اول : سلامت کودکان

سلامت کودکان یک موضوع  استراتژیک در کودکان می باشد و حضور کودک در خانواده رابطه آموزش و سلامتی و رشد تحصیلی را با  تشکیلات اجتماعی نشان می دهد. اساس خانواده مانند سایر تشکیلات اجتماعی بر قدرت استوار است گاهی قدرت به طور نامساوی بین والدین و کودکان تقسیم می شود و فرد غالب صاحب اختیار فرزندانش می باشد و به خود حق می دهد تا برای تربیت کودک خود به هر شیوه ای که صلاح میداند عمل نماید

 بر اثر ارتباط و تعامل زیاد اعضای خانواده با یکدیگر ، احتمال بروز ناسازگاری ها ، تحریکات و هیجانات ، پرخاشگری و خشونت بالا می رود . بنابراین میزان تنشی و رنجی که افراد درون  خانواده تجربه می کنند بیش از تنشی است که در موارد مشابه خارج از خانواده تجربه می شود و تامل بر این اثرگذاری یکی از وظایف  آموزش و پرورش است

 خلوت و خصوصی بودن خانواده  نیز احتمال خشونت را افزایش می دهد اصل خصوصی بودن  خانواده سه عارضه منفی دارد . اول اینکه به دلیل محدود و محصور بودن خانواده، اجتماع برای حفاظت  کودکان در مقابل آزار توان کافی ندارد دوم اینکه افراد در درون خانواده خود را فارغ از کنترل  جامعه می دانند و این اثر، افزایش بر  آزار کودکان دارد سوم اینکه اصل خصوصی  بودن خانواده  مانع کمک خواهی قربانیان آزار از  خارج از خانواده می شود

 در حال حاضر مشکل  جدی تفکر حاکم بر جامعه این است که کمتر به مسایل عاطفی و روانی آزار بر کودکان توجه می شود و شناخت  تاثیر بد رفتاری نسبت به   دانش آموزان  یک ضرورت است و عدم توجه به این امر مهم منشا  بروز بسیاری از انحرافات کودکان نظیر  اعتیاد – بزهکاری و تبهکاری  در سنین بالا می باشد .  برنامه ریزی  برای حمایت  و پشتیبانی این کودکان از مواردی است که اهمیت زیادی دارد که تاکنون  توجه کافی  به آنها به عمل نیامده است

بهداشت جنسی در کودکی

پیامبراکرم (ص) می فرمایند: غریزه جنسی همیشه به همراه انسان است و از تولد تا  مرگ وجود دارد، حتی در نوزادی که بر فطرت است

غریزه جنسی جزئی ازفطرت انسانی است که بایستی بدون رفتن به بیراهه در قالبی مطمئن و ایمن، مرتفع شود تا مبنای آرامش گردد و راه انسان را در رسیدن به انسانیت خویش هموار سازد

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی در رابطه با بهداشت جنسی

بهداشت جنسی عبارت : از یکپارچگی و هماهنگی میان ذهن ، احساس و جسم می باشد که جنبه های اجتماعی و عقلانی انسان را در مسیر ارتقاء شخصیت او سوق داده و منجر به ایجاد ارتباط و عشق می شود

ضرورت آموزش بهداشت جنسی در کودکان

•  بیش از 80 هزار مورد در سال Ch.ld Sexual Abuse (آمریکا) روی می دهد

•  یک میلیون دختر نوجوان حامله می شوند

•  3 میلیون نوجوان به بیماریهای مقاربتی مبتلا می شوند

•  یک دختر از چهار دختر ، یک پسر از 6 پسر قربانی نوعی Sexual Abuse می شوند

•  میانگین سن Sexعal Abuse 9 سالگی است

•  انواع Abuse از لمس کردنهای نادرست ، نوازش کردن ، تماشا گری جنسی (پورنوگرافی) ، اجبار شدید   .n tercoursex  می باشد در آمریکا در سال 2003 از هر 5 نوجوان یک نفر قبل از پانزدهمین سال زندگیش .ntercourse داشته است

این مسئله ضرورت آموزش بهداشت جنسی توجه به بهداشت و آموزش Sex را در سنین پایین تر روشن می سازد، اگر کودکی نتواند به راحتی در مورد Sexual.ty سالم و عملکرد طبیعی بدن صحبت کند چگونه و چطور می تواند در مورد Sexual Abuse حرف بزند؟

بنا بر این کودکان و نوجوانان نیازدارند که در مورد بهداشت جنسی در مورد Sex، تولید مثل، کنترل تولدو بیماریهای Sexual اطلاعات داشته باشند، این اطلاعات به انسان قدرت میدهد

-امتناع از صحبت راجع به Sex به این معنی نیست که کودکان در امان هستند بلکه فقط با صحبت کردن متناسب با کودک در مورد Sex در سن کودکی و نوجوانی، قادر خواهیم بود که آنها را از Abuse شدن حفظ کنیم

عوارض بی شمار ناشی از Sexual Abuse می تواند:

1- احساس گناه ، شرمندگی و سرزنش

2- شوک روحی و ضربه عاطفی

3- نفرت از رفتارهای جنسی طبیعی

4- اختلال در خواب و کابوسهای شبانه

5- دپرسیون وگوشه گیری از دوستان و فامیل

6- آسیب ها و صدمات جنسی

7- خود داری ازمدرسه رفتن

8- پرخاشگری

9- خشونت گرایی وآزار رساندن به دیگران ( سادیسم)

10- خود فرد Abuser شود

11- تن به ارتباط جنسی بی قید و بند دهند . ( خود فروشی)

بچه ها بسیاری از مطالب را در مورد Sex از محیط کسب می کنند، ازسایت ها با اطلاعات نادرست، از دوستان، ازمدرسه بنابراین آموزش بهداشت جنسی تصحیح اطلاعات نادرست آنها است . دیدن و شنیدن چیزهایی که ممکن است معنای آن را درک نکند .فرصت خوبی است که با آموزش مناسب به دانش درک شده و درست تبدیل گردد

Sex Educat.on چیست؟

•فر آیندی از بدست آوردن اطلاعات و شکل گیری آگاهی ، نگرش و رفتار در خصوص جنس، هویت جنسی ، نحوه ارتباط و رفتار شایسته و اعتماد به نفس در رابطه با جنس مخالف می باشد، که منجر به مصونیت در برابرسوء استفاده جنسی، حاملگی های ناخواسته و بیماریهای مقاربتی و H.V,A.DS و ; می گردد

اهداف Sex Educat.on

1- توانمند سازی در رفتار و اعتماد به نفس

2-ارتقا کیفیت ارتباط با دیگران

3- کاهش خطرات ناشی از ارتباط جنسی خواسته و یا ناخواسته از جمله حاملگی، ابتلاء، عفونتهای مقاربتی و ;

بنابراین قبل از آنکه کودک در معرض اطلاعات درست و نادرست بدون چهار چوب خاصی قرار گیرد، آموزش باید شروع گردد. بعضی مواقع زمان دقیق شکل گیری افکار و عقیده و تفسیر آن قابل تشخیص نیست. بنابراین ارتباط با بچه ها برای آنکه آنها بتوانند در موقع ایجاد سئوال از پدر و مادر بپرسند بسیار اهمیت دارد

پدر و مادرها در این موضوع بایست پیش قدم باشند و بسته به میزان وقدرت فهم و درک کودکان و سئوالهایی که برای آنها ایجاد میشود صحبت های کوتاه و مستمر را داشته باشند

بسیاری از والدین میترسند که مبادا صحبت کردن در مورد Sex و فعالیت جنسی را  در کودکان بیدار یا افزایش دهد، به بچه ها باید تنها جواب همان سئوال را داد و بهترین زمان آموزش مسائل جنسی به کودک زمانی است که خود او سئوال را می پرسد در سنین نوپائی کودک تفاوت بین اندامهای خودشان را درک می کنند و ممکن است با اندام تناسلی خود بازی کند و ابراز علاقه به دستگاه تناسلی بچه های دیگر نماید . اسامی خاص نقاط مختلف بدن خود را می آموزد و آموختن اسامی صحیح اعضای تناسلی به جای اسامی خود ساخته در این مرحله  از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مرحله به او یاد دهید مواظب همه بدن خود باشد از جمله اندام جنسی ای خود و این عضوی است که فقط مال او است و در انظار عمومی نباید دیده شود. مثل دستشوئی رفتن، حمام رفتن ، در این دوره در می یابند که لمس برخی از اعضا با لذت همراه است از مشکلات شابع این دوره خود ارضائی Masturbat.on میباشد، حرکاتی مانند خوابیدن روی شکم، مالیدن خود به زمین یا عروسک و سایر اشیا بسیار معمول است . خود ارضائی در کودکان گوشه گیر و عصبی زیاد تر دیده میشود

 نکات مهم در آموزش والدین کودکان نوپا:

- به والدین بایست اطمینان داده شود که توجه به اندام جنسی و اینکه کودک در مورد جنسیت خود کنجکاو می باشد رفتاری طبیعی است

-از رفتارهای ترساننده و برخوردهای خشن در مورد کودکان اجتناب شود

-به کودک تفهیم شود که این رفتار را از نظر مذهبی ، فرهنگی و جامعه مورد پسند نیست و تکرار نشود

-در محیطی آرام و بدون ترس با کودک صحبت شود

-کودک را به فعالیتهای دیگر مشغول کرده و حواس او متوجه رفتارهای مفید گردد

در دوران پیش از مدرسه

در این دوره بچه ها علاقه مند به کشف بسیاری از مسائل بوده و پرسشهایی مانند بچه ها از کجا می آیند، از سئوالهای معمول این دوره می باشد ولی این سئوال مانند پرسش در مورد منبع باران و رنگ آبی آسمان است ارائه جواب مبهم و یا اینکه تو کوچکتر از آن هستی که این چیزها را بفهمی بچه ها را ناچار می کند که این سئوالها را پیش خودشان نگهدارد و از تولد ، تصورات عجیب و غریب برای خود بسازند در مورد جنسیت خود کنجکاو بوده و بازیهایشان تا حدودی نقش و رنگ جنسیت را بخود می گیرد

در سن 4-3 سالگی سئوالهای جنسی کودکان آغاز می گردد. آنها نیازمند اطلاعات صحیح بوده و سئوالهای خود را تا رسیدن به جواب قطعی به بهانه های مختلف تکرار می کنند

برای کودکان 4-5 ساله زندگی پرندگان و تولد جوجه های آنها را شرح دهید که برای یک کودک 5 ساله یک جواب ساده به این شکل کافی است ، نوزاد از رشد یک تخم کوچک در دل مادر بوجود می آیدو پدر کمک می کند که یک تخم کوچک از بدن او به تخم کوچک بدن مادر متصل شود و نوزاد در شکم مادر بزگ میشود

پس در این دوره به سئوالات کودکان کوتاه اما صحیح پاسخ داد

صداقت در بیان مطالب گفته شده به کودک داشت و تنها به همان سئوال او پاسخ داد. و بهترین زمان آموزش مسائل جنسی در این دوره زمانی است که خود او سئوالی را مطرح می کند

در سالهای دبستان

در این سالها علاقه به sex خیلی مشهود نیست و در دوران 6-9 سالگی اندامها جنسی کودک بدون تغییر می ماند. اما با گذشت زنان و نزدیک شدن زمان بلوغ علاقه بچه ها به کشف تفاوتهای جنسی افزایش می یابد. نقش و هویت جنسی بچه ها با برخوردهای مختلف والدین و جامعه شکل واضح تری می گیرد. اطلاعاتی که در این دوره داده  می شود کوتاه و مفید باشد .وبستگی به رشد فیزیکی ، روانی، عقلانی و میزان درک و فهم آنها دارد

 اطلاعات این دوره شامل محورهای زیر می تواند باشد

پس: کودکان بیاموزند که بدنشان متعلق به خودشان است و مسئول حفظ زندگی و نگهداری حریم خودشان می باشد

نباید وادار به بوسیدن خویشاوندان و دوستان خانوادگی شوند

روشهای مقابله با تجاوز و آزارهای جنسی را فرا بگیرند و هوشیاری لازم را بدست آورند

اطلاعات متناسب با رشد فیزیکی ، روانی و عضلانی و میزان درک فهم آنها باشد

به کودک مهارتهای آموزشی مثل ایجاد ارتباط ، گفتگو کردن، اعتماد به نفس ، توان نه گفتن و تشخیص خوب و بد را آموزش داده شود

اجزای بدن و نامهای صحیح آن را بداند

مسئولیت هر کس برای حفظ سلامت اجزای بدن خود و دیگران به عنوان امانت و نعمت که خداوند عطا کرده را درک نماید

-احترام به بدن خود

-احساس تعلق شخصی اندام بدن هر فرد به خودش را یاد بگیرد و دیگران اجازه استفاده از آن را ندارند

-یاد بگیرد که اندامهای بدن برای بازی کرد و سرگرمی کردن خود نیست و مراقبت ازبدن خود را یاد بگیرد

-به او اطمینان دهید شما از شنیدن اتفاقات احیانا” بدی که برای او افتاده عصبانی نمی شوید

-دیدگاه و ارزشهای مذهبی و فرهنگی خانواده را در مورد اندام جنسی ارتباط با جنس مخالف را در یک چهارچوب قابل فهم برای کودک بگویند

 آموزش بهداشت جنسی به عهده چه کسی می باشد؟

والدین بهترین و شایسته ترین منبع آموزش بهداشت جنسی می باشند

پدران و مادران کسانی هستند که همیشه در دسترس بوده و دوستدار و حمایتگر واقعی می باشند، بچه ها قبل از ورود به مدرسه و محیط بیرون بیشترین زمان را با پدر و مادر می گذرانند. شناخت دقیق از میزان آمادگی ، درک و فهم کودکان با پدر و مادر است و کودکان برای شخصیت سازی خود از پدر و مادر الگو می گیرند

 مدارس می توانند درمحورهای زیر برنامه ریزی آموزشی داشته و موثر باشند

-       کاهش خطر رفتارهای خاص

-       پایه تئوری برای بیان رفتارهای مختلف جنسی

-       بیان پیامهای روشن و مستمر رفتاری های صحیح جنسی را تقویت و خطر را کاهش دهد

-       تهیه و آموزش اطلاعات صحیح در مورد اطلاعات ناشی ازفعالیتهای جنسی، وسایل جلوگیری از حاملگی، روشهای خود داری و یا به تعویق انداختن روابط جنسی

-       ایجاد مهارت همکاری با گروه خود و سایر اجتماعات جوانان ، فراهم سازی فرصت ها برای تمرین مشارکت و گفتگو و آموزش مهارتهای دفاعی و اعتماد به نفس

پیام نهایی آموزش بهداشت جنسی 10 -0 ساله ها

- بهترین مکان جهت یادگیری مسائل مربوط به جنس خانه است و از زبان کسانی که آنها را دوست دارند و از آنها مراقبت می کنند

- بهترین وضعیت این است  که اطلاعات در یک شکل و محتوای درست و مناسب طی چند سال و به طور مستمر در شرایط و فرصت های مناسب در اختیار کودک گذاشته شود

اصولی که در اسلام برای تربیت صحیح غریزه جنسی در کودکان و نوجوانان به آن تکیه می شود عبارت است از

1- بیداری به موقع: اسلام با بیداری نابهنگام غریزه جنسی مخالف است

2- هدایت غریزه: انرژی غریزه جنسی باید به موقع و در جهت خیر و صلاح فرد و اجتماع مورد استفاده قرار گیرد و از سرکوبی و اتلاف آن در دوران قبل از بلوغ جلوگیری می شود

3- رعایت عامل معنوی : اسلام با آگاهی از نیروی غریزه جنسی و در مرحله بالاتر آن نیروی عشق، بعنوان محرکی برای به راه انداختن فرد ، تن دادن به دشواریها و مشکلات و عامل پذیرش خطر برای وصول به مقاصدی ارزنده تر، یعنی خلیفه الهی که هدف آفرینش است

4- رعایت اصل کنترل: اسلام می خواهد رابطه ای بین انسانیت و جنسیت باشد، تسلیم گوسفند وار و سر اطاعت فرود آوردن در برابر آن مطرح نباشد که روح را آلوده، تنها هدف آن ارضاء باشد

راهبرد اسلام برای کنترل غریزه جنسی

 اسلام برای کنترل غریزه جنسی سه راهبرد را پیشنهاد می کند

 الف. کنترل آگاهانه و عقلانی سرکشی ها و عصیانهای جنسی و اعمال بی بندوبار آن

ب. جلوگیری ازوضعی که در آن الودگیهای جسمانی و روانی ، امراض مقاربتی و عصبی ایجاد گردد

ج. حفظ عفت و تقوا و پاکدامنی ها در چهارچوب ضوابط شروع و اخلاق شرعی

در پایان آنکه اسلام با تکیه برلزوم پرورش و رشد تمام استعدادها و امانت های الهی در انسان ، مخالف سرکوب کردن غرایز انسانها می باشد. با اعتقاد به اینکه خداوند هیچ عضو و استعدادی را بیهوده نیافریده است و باید که نیازهای آنها برآورده گردد تا سبب رشد و تکامل و تعالی انسانها باشد ، به لزوم پرورش و رشد غرایز و از جمله غریزه جنسی تاکید می نماید. اختلاف آن با دیدگاه غرب در زمینه چگونگی و راه صحیح پرورش و تربیت طبیعی آن است که منجر، آشفتگی ، بی نظمی واختلال در مسیر ورشد و تکامل خود و اجتماع نگردد

محافظت کودکان در برابر این مشکلات گام بزرگی  در پیشگیری از افت  تحصیلی و حفظ سلامت روانی  کودکان است و این هدف عمده چالش بزرگ سلامتی و تربیت در قرن بیست و یکم خواهد بود

گفتار دوم اهمیت موضوع  

کودک آزاری و غفلت از کودکان از جمله شایع ترین و پیچیده ترین مسایل روانی اجتماعی جامعه است  . گزارشهای تکان دهنده ای که اخیرا در باره موارد کودک آزاری و غفلت از کودکان در رسانه های  گروهی ایران منعکس شده است سازمانهای متولی بهداشت روان و آموزش و پرورش را به تحرک جدی واداشته است آنچه  که مسلم است کودک آزاری نتیجه عوامل متعدد روانشناختی و جامعه شناختی است و از اینرو پیشگیری از آن مستلزم تلاشهای همه جانبه و جامعه نگر است و گروه تحقیق به عنوان عضوی از جامعه تربیتی کشور خود را به عنوان جزیی از  مجموعه مداخله گر دانسته و حمایت از این گروه دانش آموزان را یک ارزش  الهی و انسانی می داند و با توجه به فعالیت خود در هسته های مشاوره  از این جایگاه  ممتاز برای اقدام گروهی  برای مقابله با کودک آزاری استفاده مینماید

اعضاء گروه تحقیق با توجه به اینکه در حرفه مشاوره ، مربی امور تربیتی  و مسئول هسته مشاوره مسئول فعالیت  هستند وظیفه خود می داند در قبال  مراقبت از دانش آموزان احساس مسئولیت شدید نموده و نگران سلامت امنیت و خوشبختی دانش آموزان باشند . چرا که اینها تنها منبع حمایت و توجه  قابل دسترس برای بسیاری از کودکان معصوم میباشند و بنیانهای اخلاقی بر خاسته از حرفه گروه  محققان دلایل محکمی را برای اجرای این تحقیق به وجود می آورد . تا در پیشگیری  اصلاح کودک  آزاری در گیر شوند

توجه به اهداف انجمن اولیا و مربیان  نشان می دهد که پیشگیری از این نوع مسایل بخش مهمی از خط مشی اختصاصی مدارس و موسسات  تربیتی کشور می باشد

هدف اصلی معلمان در مدارس بهبود یادگیری دانش آموزان و رفع موانع و مشکلات یادگیری در آنان است هر سال نزدیک 15 درصد از بودجه کشور صرف این هدف مهم می شود و این عامل از تعهد ما نسبت به رفع موانع یادگیری همه دانش آموزان خبر می دهد و با وجود این اثرات پایدار  کودک آزاری و غفلت از کودکان به اندازه سایر  انواع مشکلات ادراکی در یادگیری کودکان مانع ایجاد می کند

تعهدات برخاسته از قانون  اساسی جمهوری اسلامی ایران و توجه به اهداف پرورشی  نظام تعلیم و تربیت  جمهوری اسلامی ایران  و توجه به اهداف پرورشی ( حسن کلبی ، 1379 ، ص 45)   نظام تعلیم و تربیت  جمهوری اسلامی نقش بی همتای مدارس را در برخورد  با کودک آزاری نشان می دهد

جمهوری اسلامی ایران یکی از امضا کنندگان پیمان نامه حقوق کودک است و ماده های 42-39-38-34-28-19-2 پیمان نامه مذکور تمام کشورها  را ملزم نموده است اقدامات مقتضی را برای تضمین حمایت از کودکان در مقابل شکلهای مختلف تبعیض  و بهره کشی و آزار جسمی  و عاطفی به عمل آورند

ماده 2 نوزدهمین پیمان نامه  کودک تاکید می کند  که برنامه های اجتماعی از  جمله آموزش و پرورش با روشهای پیشگیری ، شناسایی و گزارش دهی و ارجاع به موقع  با موارد سوء رفتار با کودکان برخورد جدی بنمایند.( اعلامیه حقوق کودک ، پیام یونسکو، 1370)

با این حال این تحقیق در راستای جامع پیشگیرانه و آگاهی بخش انجام می گیرد و می تواند به عنوان الگویی برای زمینه یابی کودک آزاری مطرح شود و متغیرهای موثر در آن  را شناسایی نماید و باعث ارتقا آگاهی  مربیان و مشاوران و عوامل موثر در تصمیم گیری های آموزش و پرورش بشود

گفتار سوم : اهداف  تحقیق :

1-توصیف میزان شیوع کودک آزاری

2- کمک به فراهم نمودن اطلاعاتی که برای هدایت تصمیم گیری های مورد نیاز  در تعلیم و تربیت

3- کمک به افراد برای دستیابی به یک زندگی معنی دار  و بارور و پیشگیری از جلوگیری از عوارض نامطلوب  روانی کودک آزاری

تعاریف عملیاتی :

کودک آزاری:[1]

کودکی  که مورد بد رفتاری واقع شده و فراموش گردیده است و رفاه (Wel fare) و سلامتی روانی و جسمی او در اثر رفتار یا بی توجهی والدین یا سایر افرادی که مسئول مراقبت از او هستند آسیب دیده یا در معرض تهدید قرار گرفته است ( شهرام محمدخانی ، 1380 ، ص 17 )  در این تحقیق خشونت از بد رفتاری جدا است و مواردی از قبیل سوختن ، از دست دادن هوشیاری و شکستگیها در حوزه مطالعه مدارس قرار نمیگیرند

 آزار جسمی : ‌

عملی غیر تصادفی است نظیر خراشیدگی – درد – کوفتگی هیجانی که آثار آن تا 48 ساعت ادامه دارد ولی الزاماً نیازمند توجه درمانی  نمی باشد ( کاپلان – سادوک)

آزار عاطفی : [2]

هر گونه رفتار نامناسبی که بر عملکرد رفتاری شناختی عاطفی  و  جسمی کودک تاثیر منفی داشته باشد  همانند آزارهای کلامی و غیر کلامی ، سرزنش  یا تحقیر یا ناسزا گفتن  ، مسخره کردن – دست انداختن ، مقررات و کنترل شدید و نامعقول ، ترساندن مکرر کودک ازتنبیه سخت بدنی – انتظارات  و برخوردهای نامناسب با سن کودک به خدمت گرفتن کودک در جهت ارضاء نیازهای عاطفی خود و پاسخ های رفتاری  غیر قابل پیش بینی والدین  که باعث بی ثباتی و  دگرگونی شناختی کودک شود. ( آقابیگ لویی 1380، ص 15)

 آزار بی توجهی :‌

عبارتست از عدم  مراقبت  و علاقمندی به کودک شامل محرومیت از نیازهای اساسی همانند غذا ، پوشاک و محرومیت  از اقداماتی که جهت رشد طبیعی   و نمو کودک نیاز است و به صورت عدم مراقبت کافی  جسمی – بهداشتی و عدم تامین نیازهای روحی هیجانی و آموزش کودک و ترک و به حال  خود و رها کردن کودک فقدان محبت کافی و ثبت کردن و عدم رسیدگی به وضع تحصیلی و کودک را در معرض خطراتی  چون سرما و گرما قرار دادن می باشد و در نهایت غافل ماندن والدین از توجه و رسیدگی  به نیازهای هیجانی و عاطفی کودک و رشد جسمی  کودک را شامل می شود

شیوع :

در شرایط کنونی به تمام اشخاصی گفته می شود که اثرات کودک آزاری روی آنها ملاحظه می شود و بر اساس  خود گزارش دهی پرسشنامه و زمینه یابی این تحقیق جمع و بالاترین  میزان و حداقل میزان آن تعیین می گردد

اختلال رفتاری :

در این تحقیق به رفتارهایی گفته می شود که بر اساس هنجارهای جامعه پذیرفته نیست و خارج از هنجار تلقی می شود و رفتارهایی نظیر  انزوا ، گوشه گیری ،‌اضطراب  و افسردگی مسایل  اجتماعی رفتار بزهکارانه را مد نظر قرار می دهد

خانواده :

طبق  تعریف قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران  ،  عبارتست از زن و شوهر و فرزندان  تحت سرپرستی آنها که با هم زندگی می کنند و  تحت مدیریت شوهر و پدر میباشند .( قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران )

گفتار چهارم : تاریخچه کودک آزاری در جهان

کودک آزاری واقعیت تازه ظهوری نیست با مرور در صفحات تاریخ هرچه به عقب بر می گردیم این پدیده را پر رنگ تر می یابیم و تلخی  وقایع دردآور و حزن انگیز آزارکودکان بیشتر حس می شود

در گذشته عقیده غالب بعضی از اقوام و جوامع این بوده است که کودکانی که  بیشتر گریه می کنند یا نوزادانی  که شکل سرشان غیر عادی است  نباید زنده بمانند

در یونان باستان به علت عدم  تحمل کودکان ناقص الخلقه و همچنین برای کنترل جمعیت اقدام به کشتن کودک می نمودند تا از ادامه تولدهای ناقص الخلقه پیش گیری کنند و این عقیده تا حدی در آن دوران عمومیت یافته بود که اندیشمندانی چون افلاطون و ارسطو نیز آنرا عاقلانه تلقی می کردند . قانون  مشهور دوازده فرمان کشتن کودکان بدست والدین را تائید می کرد و در شهر اسپارتا اطفال ناقص الخلقه  را با صلاحدید مدیران شهر از کوه تا  گوس پائین می انداختند . ( پورناجی ، 1380 ، ص 26)

شی پنداری  انسانهای ضعیف قسمتی از تفکرات  زیانبار تاریخی را به خود اختصاص میدهد. طبق این تفکر افراد  دیگر و کودکان به عنوان قسمتی از دارایی والدین به حساب  می آمدند و  فرد قوی فرد ضعیف را در خانواده تحت تملک و تسلط خود می گرفت . بر اساس این تفکر بود که  اعراب  جاهلی قبل از  ظهور دین مقدس اسلام دختران خود را زنده به گور می کردند

بر اساس نتایج تحقیقات پزشکی بر مانده فسیل اسکلت های کودکان در شهرهای ایتالیا  مشخص شد که کودکان روم باستان تحت فشار کارهای فیزیکی بوده اند  همچنین در دوره هایی از تاریخ کودکان به مانند یک کالا معامله  گردیده اند . مطالعات مربوط به تاریخ چین نشان می دهد والدین چینی دختران خود را می فروختند  تا از این راه در آمدی کسب نمایند و حتی مطالعه  تاریخ نه چندان دور ایران نیز نشان می دهد  کودکان به انحاء گوناگون مورد بهره کشی قرار گرفته اند برای نمونه در گذشته پدر حق داشت  فرزند خردسالش  را به ازای دریافت اندکی پول به کلفتی یا نوکری بسپارد

  کودک آزاری در تاریخ در بعضی موارد با انگیزه  دین و گاهی انگیزه ضد دین مشاهده شده است .  در بسیاری جوامع پیشکش  کردن کودکان برای جلب رضایت خدایان  امری رایج بوده است و عکس همین انگیزه دستور فرعون بود که برای پیشگیری از ظهور دین توحیدی حضرت موسی (ع) همه نوزادان پسر بنی اسرائیل را که از مادر متولد می شدند بکشند . (قرآن مجید آیه      )

 کودک آزاری در مواردی انگیزه  جنسی داشته از آنجا که از آغاز تاریخ تاکنون در مواردی  کودکان صرفاً بدین منظور  خرید و فروش شده اند . بچه بازی و لواط و زنای با محارم خردسال در بعضی فرهنگها امری رایج بوده است به نحوی که تا اواخر قرن 18 و19 روسپی گری کودکان در خیابانهای شهرهای اروپایی امری رایج تلقی می گردید کودک آزاری گاهی نیز با انگیزه های سیاسی انجام گردیده است پادشاهان و بانیان  سلطنت  در از بین بردن نوزادانیکه ممکن بود مخالف تاج و تخت شوند پیش قدم بودند

 ظهور انقلاب صنعتی  مسیرهای جدیدی را برای آزار کودکان فراهم ساخت  و نیاز به کارگر  ارزان  زمینه را برای کار این دسته در محیط های خفقان آور سرد و کثیف و کار بیش از 8 ساعت فراهم ساخت که بروز انواع بیماری شغلی  سوء تغذیه از عوارض آن بود که در مواردی نیز منجر به قتل می شد . ( همان ، ص 27)

 در بعضی موارد کودک آزاری در مورد کودکانی دیده شده است که حاصل باروری ناخواسته والدین می باشد و در نتیجه عده کثیری از این کودکان در خیابانها رها شده  و سر از موسسات امدادی در می آورند و در بعضی  مواقع مدتی نگهداری می شدند  و سپس  به دست مراقبانی سپرده می شدند تا آنها را بکشند یا آنقدر گرسنگی بدهند که به اصطلاح ( وجین )  شوند  و این آمار از سال 1990 به بعد رو به  افزایش است  و به استناد مجله پزشکی نیوانگلند  نیمی از این قتلها در 4 ماه نخست  زندگی کودک رخ می دهد

گفتار پنجم تحقیقات انجام شده در جهان

تلسون و همکارانش در سال 1995 پژوهشی با عنوان آزار  جسمانی در  دانش آموزان دبیرستان و شیوع و رابطه با  سلامت عمومی انجام دادند . آنها در این تحقیق نتیجه گرفتند  که آزار جسمانی به عنوان مساله مهمی در میان دانش آموزان مطرح است  و  با چند رفتار دیگر رابطه معنی دار دارد

در مطالعه دیگری که توسط کینان در سال 1998 به منظور تجزیه و تحلیل  فرهنگی خشونت خانوادگی در مسلمانان کم درآمد و خانواده های مسیحی آمریکایی مقیم لبنان  انجام داد  و نتیجه گرفت دیدگاه فرهنگی زنان و کودکان را در  گروه بیشتر در معرض خطر قرار می دهد . کنیان  در این تحقیق منابع استرس خانواده ، استراتژی مدیریت و تفاوتهای فرهنگی مسلمانان و مسیحی های  کم در آمد را مورد  مطالعه قرار داد

میلزو همکارانش در سال 1990 در تحقیقی که در  زمینه کودک آزاری انجام داد به این نتایج دست یافت که نمرات  آزار و خصوصیات جمعیت شناختی آنها  ارتباط  معنی داری دارند از جمله این خصوصیات سن – جنس – میزان تحصیلات  بود ولی این تحقیق وجود رابطه با متغیرهای تاهل ،  نژاد و سطح تحصیلات را معنی دار گزارش  ننمود . بر اساس این تحقیق رابطه معنا داری با نمرات آزار  دهی کودک و همچنین  نمره آزار و بیکاری پدر و ساعت کار  مادران مشاهده شد و نمره آزار  با پدیده تک والدینی و وضعیت بد اقتصادی همبستگی نشان داد

مطالعه دیگری  که توسط کمیته ملی پیشگیری از کودک آزاری در سال 1992 انجام شد ارتباط معناداری بین  متغیر جمعیت شناختی و نمرات آزار مشاهده شد و تحقیق دیگری که بکر – لاوزن 1995 روی 301 دانشجوی دوره  لیسانس انجام داد رابطه مورد بد رفتاری قرار گرفتن در دوره  کودکی را با افسردگی و از هم پاشیدگی و پیامدهای منفی در بزرگسالی را مورد مطالعه قرار داد

و نتیجه گرفت بین عوامل فوق رابطه علمی برقرار است

همانطور که از خلال پژوهشها می توان مشاهده کرد رابطه معناداری  بین سابقه انواع آزار جسمانی  – عاطفی – بی توجهی و آسیب های روانشناختی وجود دارد

گفتار ششم : تاریخچه کودک آزاری در ایران

[1] – child abuse

[2] – seuualcild abuse

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله دیدگاه اسلام و اندیشه اقتصادی در مورد جهاد اقتصادی در word دارای 16 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله دیدگاه اسلام و اندیشه اقتصادی در مورد جهاد اقتصادی در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله دیدگاه اسلام و اندیشه اقتصادی در مورد جهاد اقتصادی در word

چکیده     
مقدمه     
ویژگیهای اصطلاحی جهاد اقتصادی 1    
حال با نگاهی ویژه به اسلام و اقتصاد     
فهرست منابع و مآخذ    

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله دیدگاه اسلام و اندیشه اقتصادی در مورد جهاد اقتصادی در word

1-   اسحاقی ، سید حسین ، جهاد اقتصادی

2-   مکارم شیرازی ، ناصر و دیگران ، تفسیر نمونه

3-   یافته شده در نرم افزار جامع تفاسیر نور

4-   یافته شده در سیاست جهاد اقتصادی

چکیده

با توجه به بیانات مقام معظم رهبری در سال 1390 در باب جهاد اقتصادی این مقاله را از دیدگاه روایات و آیات مربوط به جهاد اقتصادی مورد بررسی قرار دادایم و همچنین کار و تلاش در اسلام چقدر به آن اهمیت داده شده است و این مقاله به قسمتی از ویژگیهای اصطلاحی جهاد اقتصادی و همچنین نظرات علما را مورد بررسی قرار داده ایم و همچنین چه عواملی باعث رشد جهاد اقتصادی می باشد و موانع آن به طور مختصر بیان شده است . واگر جهاد اقتصادی کشوری ضعیف باشد چه خسارتی به بار می آورد و عوامل منفی در کار ودر درآمد از نظر آیات مورد بررسی قرار داده شده است

کلید واژه ها : جهاد اقتصادی ، جهاد ، کار ، تلاش

مقدمه

توصیه های اسلام در مورد جهاد اقتصادی از نظر اقتصادی و روایات و آیات و احادیث

با توجه به اینکه امسال سال 90 را مقام معظم رهبری امام خامنه ای مدظلله العالی سال جهاد اقتصادی نامگذاری کردند . می خواهیم روایات و آیات را بررسی کنیم . و ببینیم که روایات و آیات از چه منظری به این موضوع پرداخته است ؟

دیدگاه اسلام و اندیشه ی اقتصادی اسلام در مورد جهاد اقتصادی نه تنها مثبت و بلکه به مشابه ی آرمانی است . که همواره در جان و دل و اولیا و پیروان این مکتب ریشه داشته و دارد . تا جایی که همه پیامبران الهی علاوه بر مأموریت داشتن برای حیات اخروی مردم ، مأمور به حیات دنیوی و آبادانی آنها نیز بوده اند

ویژگیهای اصطلاحی جهاد اقتصادی ¹

اما قبل از اینکه به روایات و آیات در مورد اقتصاد اسلامی بپردازیم . در مورد ویژگی های اصطلاحی فهمید . وضعیت ویژه اقتصاد ایران است .از سویی یک سری زمینه ها وجود دار د و از سوی دیگر فشارهای و مشکلات اقتصادی که تحریم اقتصادی یک نمونه ی بارز این تنگنا در کشور ایران وجود دارد و دومین ویژگی که در جهاد اقتصادی ، درون آن نهفته است ویژگی همسگونی اهداف دنیایی انقلاب با اهداف متعالی اسلام است . و ویژگی بعدی ملزم شدن به الزامات جهاد است ، چرا که در جهاد کوشش مضاعف ، هوشیارانه و حساب شده برای رسیدن به هدف ، نیاز است . ²

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله مقایسه تطبیقی حقوق زن در اسلام و دیدگاه های فمینیستی در word دارای 16 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله مقایسه تطبیقی حقوق زن در اسلام و دیدگاه های فمینیستی در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله مقایسه تطبیقی حقوق زن در اسلام و دیدگاه های فمینیستی در word

تعریف مسأله و بیان سوالها
سابقه و ضرورت انجام تحقیق
فرضیه ها
هدف ها
چه کاربردی از انجام این تحقیق متصور است؟
روش انجام تحقیق
روش و ابزار گردآوری اطلاعات
فهرست منابع و مآخذ

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله مقایسه تطبیقی حقوق زن در اسلام و دیدگاه های فمینیستی در word

قرآن کریم، ترجمه مهدی الهی قمشه ای، چاپ سوم، قم، دارالقرآن کریم، 1379
منابع فارسی
1- بطحائی گلپایگانی، سید هاشم، فمینیسم از نظر اسلام و دیگر ملل، قم، نوید اسلام، 1383
2- جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینه جلال و جمال، چاپ دوم، قم، اسراء، 1418ق
3- طاهری، حبیب الله، مجموعه مقالات فقهی و حقوقی، قم، زائر، 1385
4- فیگز، کیت، زنان و تبعیض: تبعیض جنسی و افسانه فرصت های برابر، ترجمه اسفندیار زندپور و بهدخت مال امیری، تهران، گل آذین، 1384
5- کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه صادق حسن زاده، قم، صلوات، 1383
6- محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شفیعی، چاپ دوم، قم، دارالحدیث، 1379
7- مرتوس، جولی، آموزش حقوق انسانی زنان و دختران (اقدام محلی- تغییر جهانی)، ترجمه فریبرز مجیدی، تهران، دنیای مادر، 1382
8- مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، قم، صدرا، [بی تا]
9- ــــــــ ،ــــــــ.، مجموعه آثار، جلد19، چاپ چهارم، قم، صدرا، 1383
10- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، [بی تا]
11- مهریزی، محمد، زن در اندیشه اسلامی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1381
12- میشل، آندره، جنبش زنان، ترجمه هما زنجانی زاده، مشهد، نشر نیکا، 1383
13- نهج البلاغه، سید رضی (گردآورنده)، ترجمه محمد دشتی، چاپ بیست و چهارم، قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین، 1383
14- نهج الفصاحه، به کوشش: علی شیروانی، قم، دارالفکر، 1385
15- هام، مگی و گمبل، سارا، فرهنگ نظریه های فمینیستی، ترجمه فیروزه مهاجر، فرخ قره داغی و نوشین احمدی خراسانی، تهران، توسعه، 1382
منابع عربی
1- ابن بابویه قمی، ابوجعفر محمد بن علی (شیخ صدوق)، علل الشرایع، قم، شریف رضی، 1364
2- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، [بی تا]
3- طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1370
4- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، [بی تا]
5- نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، [بی تا].
مقالات
1- حسینی، سید ابراهیم، فمینیسم علیه زنان، کتاب نقد، زمستان 1379، شماره17
2- رجبی، فاطمه، زنان و فمینیسم، کتاب نقد، زمستان 1379، شماره17
3- رفعت جاه، مریم، هویت انسانی زن در چالش آرایش و مد، کتاب زنان، سال دهم، زمستان 1386، شماره 38
الف) عنوان پایان نامه
1- فارسی: مقایسه تطبیقی حقوق زن در اسلام و دیدگاه های فمینیستی
2- لاتین: The comparison of women rights in Islam and faminine views

تعریف مسأله و بیان سوالها

خداوند متعال نوع انسان را از دو جنس مرد و زن آفریده و تفاوت در جنسیت را مایه بقای نوع انسانی قرار داده است. تفاوتهای جسمی و روحی – روانی زن و مرد ناشی از خلقت تکوینی آنهاست حکمت ها و مصلحت های خاص خود را دارد. این تفاوتها در بعد تشریحی، مسایل فقهی و حقوقی خاص و متفاوتی را برای هر دو جنس به دنبال دارد و باعث شده که احکام آنها در برخی موارد با هم مشابهت نداشته باشد

دین مبین اسلام به عنوان آخرین دین الهی که بهترین و کامل ترین برنامه را برای سعادت دنیوی و اخروی انسان ارایه داده است برای زن و مرد هویتی واحد قایل است و تنها ملاک و معیار برتری هر یک از دو جنس را تقوی معرفی می کند

و شخصیت انسانی آنها را واجد حقوق مساوی و مستعد رشد و کمال و تقرب به خداوند متعال می داند

برای شناخت و درک صحیح مسایل فقهی و حقوقی زنان باید به ویژگیهای خاص تکوینی زنان در بعد روحی – روانی و جسمی توجه شود و سپس در مورد حضور متناسب زنان در عرصه های خانوادگی ،‌اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی و ; به قضاوت بنشینیم و گونه برداشت‌ها و تصمیم گیریهای ما در مورد زنان تناسبی با حقوق زنان نداشته ، دچار افراط و تفریط و چه بسا حقوق زن به نام تساوی حقوق یا دفاع از حقوق زنان پایمال شود یعنی همان کاری که در سده های اخیر در غرب صورت گرفته است

فمینیسم یا زن سالاری افراطی از جمله جریانات دفاع از حقوق زنان در سده اهی اخیر به خصوص دهه 60 میلادی است. این طرز تفکر در اواخر قرن 18 در غرب شروع به شکل گیری کرد و به طور مشخص و سازمان یافته در چهارچوب یک نهضت سیاسی در سال 1848 شروع شد

با دقت در دیدگاهها و عملکرد فمینیست ها که گاهی گرایش های افراطی نیز در پیش گرفته اند مشاهده می کنیم که آراء آنها ناشی از سیر تاریخی ستم به زنان در غرب بوده و این ستم باعث شده که جنبشی در دفاع از حقوق زنان در آن دیار شکل بگیرد و زنانی که تا کنون ستم می دیدند اکنون به شکل دیگری در قالب دفاع از حقوق زنان مورد ستم واقع شوند

بنابراین سؤالاتی که این رساله در صدد پاسخ به آنهاست عبارتند از

1- آیا اسلام معتقد به تشابه حقوق زن و مرد است؟

2- آیا بعضی از محدودیت های اسلام در مورد زنان مخالف حقوق زن است؟

3- آیا طبیعت و خلقت تکوینی زن اقتضای حقوق مشابه با مرد را دارد؟

4- زیربنای تفکر فمینیستی چیست؟

5- ادعای فمینیست ها در طرفداری از حقوق زنان تا چه اندازه با واقع مطابقت دارد؟

6- تمایلات نفسانی چه تأثیری در دیدگاههای فمینیستی داشته است؟

7- مطامع سوداگران سرمایه داری چه تأثیری در رواج تفکر فیمینستی داشته است؟

سابقه و ضرورت انجام تحقیق

در زمینه حقوق زن در اسلام و دیگر مکاتب از جمله مکاتب فمینیستی آثار زیادی نگاشته شدهاست که به بررسی برخی از مهمترین آنها می پردازیم

از جمله این آثار کتاب «فمینیسم از نظر اسلام و دیگر ملل[1] است. این کتاب که در قالب یک رساله کارشناسی ارشد نوشته شده به بررسی حقوق زنان در حوزه های مختلف ابواب فقهی با توجه به دیدگاه مذاهب پنج گانه پرداخته است و نویسنده در آن سعی کرده است تمام حوزه هایی را که زنان در آن ذی حق هستند و شارع مقدس به حقوق آنان نیز توجه فرموده است نمایان سازد

 

[1] – سیدهاشم لطحائی گلپایگانی ، فمینیسم از نظر اسلام و دیگر ملل، قم، نوید اسلام، 1383

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله کاهش فقر در ایران چالش‌ها و افق‌ها در word دارای 26 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله کاهش فقر در ایران چالش‌ها و افق‌ها در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله کاهش فقر در ایران چالش‌ها و افق‌ها در word

کاهش فقر در ایران: چالش‌ها و افق‌ها  
مقدمه  
1) مبانی نظری: کاهش فقر در الگوهای توسعه  
1-1) الگوی کلاسیک  
2-1) الگوی مبتنی برسوسیالیسم (مارکسیستی ونئومارکسیستی)  
3-1) الگوی سازمان‌های جهانی (بانک جهانی و سازمان ملل)  
4-1) الگوی توسعه انسانی  
5-1) الگوی نئوکلاسیکی  
2) کاهش فقر از دیدگاه اهداف توسعه هزاره (MDG: Millennum Development Goals)  
3) برآورد حجم فقر و تفاوت آن در استان‌های کشور  
4) کاهش فقر در قوانین و مصوبات مختلف کشور و بررسی‌های مرتبط با این قوانین  
5) جمع‌بندی و نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله کاهش فقر در ایران چالش‌ها و افق‌ها در word

1 اخوی، احمد. (1375)، آیا فقیران افزایش یافته‌اند؟ تحلیل و بررسی اقتصادی فقر، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش بازرگانی

2 بانک جهانی، فقر در ایران. (1382)، روند ساختار (77-1365)، مترجمان صابر شیبانی و منیرالسادات سید کردستانچی، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، معاونت امور اجتماعی، دفتر امور تأمین اجتماعی، تهران

3 حسن‌زاده، علی. (73- 72)، اثرات تعدیل اقتصادی بر فقر، پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد دانشکده اقتصاد علامه طباطبائی، استاد راهنما جمشید پژویان. پایان‌نامه 247

4 دینی ترکمان، علی. (1375)، بررسی وضعیت فقر غذایی در ایران، تحلیل و بررسی اقتصادی فقر

5 رئیس‌دانا، فریبرز. شادی‌طلب، ژاله. پیران، پرویز. (1379)، فقر در ایران، ویراستار رفیعی حسن، مدنی قهفرخی سعید، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران

6 سازمان برنامه و بودجه، معاونت امور اجتماعی. (1375)، گزارش طرح فقرزدایی در کشور جمهوری اسلامی ایران، تهران

7 سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور. (1379)، برنامه مبارزه با فقر و افزایش درآمد خانوارهای کم‌درآمد، به انضمام مصوبه، تهران

8 سوری، داوود. (1378)، فقر، نابرابری و رشد اقتصادی ایران، تهران

9 شیبانی اصل، صابر. (1383)، نقدی بر گزارش آرمان‌ها و اهداف توسعه هزاره جمهوری اسلامی ایران، تهران

10 عظیمی، حسین. (1378)، ایران امروز در آینه مباحث توسعه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی

11 عظیمی، حسین. (1371)، مدارهای توسعه نیافتگی در اقتصاد ایران، تهران، نشرنی

12 قاسمیان، سعید. جباری، جبیب. بزرگزاده، ابراهیم. دهستانی، حسین. خلیلی، اکرم. (1382)، برنامه‌ها و سیاست‌های کاهش فقر در ایران، تهران، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور

13 کشاروز حداد، غلامرضا. (1379)، گستره عمق فقر در سیستان و بلوچستان، مجموعه مقالات همایش شناخت استعدادهای بازگانی ـ اقتصادی سازمان برنامه و بودجه، 21و 22 اردیبهشت

14 مرکز آمار ایران. (1383)، محاسبه فقر درایران طی سال‌های 82- 1380، مرکز آمار ایران. تهران، پژوهشکده آمار

15 نهج‌البلاغه حضرت علی(ع). (1381)، ترجمه محمد دشتی، قم، انتشارات مومنین

16 هیأت دولت. (1384)، سند کاهش فقر و هدفمند کردن یارانه‌ها، تهران

کاهش فقر در ایران: چالش‌ها و افق‌ها

برقراری عدالت اجتماعی مستلزم تحقق امنیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، افزایش امید به آینده در مردم و تأمین معاش و حفظ هویت آحاد جامعه است. به این منظور مطالعه وضعیت فقر و تدوین برنامه‌هایی به منظور کنترل کاهش آن از اهمیت بسیار برخوردار است

در نظام‌های اقتصادی مختلف، الگوهایی برای مبارزه با فقر و کاهش آن پیش بینی شده است. الگوی سوسیالیستی، الگوی توسعه انسانی، الگوی کلاسیک و الگوی نئوکلاسیک، همه با سخن‌های متفاوتی به پدیده فقر و راه‌حل کنترل و کاهش آن پرداخته‌اند. در ایران تحت تأثیر این الگوها، برنامه‌های متفاوتی به منظور کاهش فقر و نابرابری مطرح شده و به اجرا گذارده شده است اما هیچ یک تاکنون موفقیت قابل‌توجهی نداشته‌اند. مقاله حاضر ضمن بررسی این تجارب و نقاط قوت و ضعف آن‌ها ملاحظاتی را در طراحی و اجرای برنامه‌های کاهش فقر مطرح می‌کند

کلیدواژه‌ها: الگوی توسعه، ایران، برنامه چهارم توسعه، توسعه هزاره، فقر

مقدمه

حضرت علی(ع) به پسرش محمد حنفیّه سفارش کرد: ای فرزند، من از فقر بر تو هراسناکم، از فقر به خدا پناه ببر، که همانا فقر، دین انسان را ناقص و عقل را سرگردان می‌کند و عامل دشمنی است.                                       (نهج‌البلاغه، 1381: 705 ـ حکمت 319)

تأمین نیازهای اصلی جمعیت کشور گامی مهم در جهت برقرار عدالت اجتماعی به شمار می‌رود. این نیازها به سه بخش عمده تقسیم می‌گردند

الف) برقراری امنیت از لحاظ داخلی و خارجی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی؛

ب) ایجاد آرامش خاطر در بین مردم و امید به آینده در آن‌ها؛

ج) تأمین معاش مادی کافی و پرورش و حفظ هویت فرهنگی مناسب کلیه آحاد جامعه

به منظور دستیابی کشور به تأمین نیازهای اصلی فوق انجام دو دسته از اقدامات ضروری می‌نماید

الف) از وقوع صدمات و خسارات عمده با مدیریت صحیح اقتصادی، اجتماعی و سیاسی پیشگیری‌های لازم صورت گیرد؛

ب) اثرات ناشی از صدمات و خسارات احتمالی آتی کاهش داده شود

ضروری است مبارزه با فقر و محرومیت از سوی سیاست‌گذاران و طراحان استراتژی‌های توسعه کشور به عنوان یکی از محورهای اصلی و خاص برنامه‌ها مورد توجه قرار گیرد تا بدین ترتیب از رنج افراد محروم جامعه جلوگیری شود

بررسی فقر از مسائل پیچیده و چند وجهی است و شناخت و درک این پدیده در مطالعات کلان و خرد از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد

این مقاله با وقوف به این‌که سیاست‌ها و برنامه‌های کاهش فقر در ایران با چالش‌های جدی نظری و عملی مواجهند، سؤالات اساسی زیر را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد

ـ کاهش فقر با اتخاذ کدام الگوی توسعه با توجه به شرایط و مقتضیات کشور از کیفیت بالاتر وهزینه کمتر برخوردار است؟

ـ چشم‌انداز چالش‌های فقر در ایران از دیدگاه اهداف توسعه هزاره چگونه است؟

ـ برآورد حجم فقر و محرومیت کشور براساس مطالعات مختلف چگونه است؟ نرخ فقر در استان‌های مختلف کشور چه تفاوت‌هایی دارد؟

ـ کاهش فقر در قوانین مختلف کشور به‌ویژه قانون برنامه چهارم توسعه چه جایگاهی دارد؟

ـ بررسی‌های انجام شده به منظور اتخاذ استراتژی‌های کاهش فقر با چه چالش‌های عمده‌ای روبرو بوده‌اند؟

ـ برای طراحی و اجرای برنامه‌های آینده چه پیشنهادهایی می‌توان ارئه کرد؟

1) مبانی نظری: کاهش فقر در الگوهای توسعه

توسعه، تحول نهادها و متناسب‌سازی آن‌هاست. بنابراین توسعه کاری علمی ـ تخصصی است و برنامه‌ریزی توسعه کاری ویژه است. برخی معتقدند که مشکل توسعه ایران، مشکل تفکر و اندیشه است. در ارتباط با توسعه، مکاتب و الگوهای مختلفی وجود دارد. یکی فرآیند توسعه را مبتنی بر تأمین نیازهای اساسی مردم می‌داند (الگوهای نیازهای اساسی) و مطابق آن بر این باور است که برای توسعه، باید فرد متوسط جامعه را محور قرار داد و منابع جامعه را به طرف تأمین نیازهای او هدایت کرد، دیگری «جامعه» را هدف توسعه معرفی می‌کند و آن دیگری «انسان» را

درک صحیح اندیشه‌های مربوط به هر یک از مکاتب و الگوها و شناخت رهیافت‌های توسعه برای ارائه طرح‌ها و ایده‌ها بسیار مهم است که اغلب یا انجام نشده یا به صورت پراکنده و در مورد بخشی از الگوها صورت گرفته است. موسسات تحقیقاتی و دانشگاه‌ها مطالعات منسجم بر روی هر یک از مکاتب و کارهای علمی گسترده و پرورش پژوهشگران را انجام نداده‌اند. شاید مشکل اساسی توسعه ایران را بتوان فقدان مکتب فکری توسعه‌ای بومی و نهادینه شدن آن دانست. فراهم آوردن مجال موقعیت با آرامش خاطر، مکتبی فکری به‌وجود می‌آورد که در چارچوب آن تحقیقات صورت بگیرد، فرضیه‌ها آزموده شوند، دانش‌پژوهانی پرورش یابند، اندیشه‌های کلان به اندیشه‌های خرد و سیاست‌های اجرایی تبدیل شوند و فقر نهایتاً کاهش یابد. (عظیمی، 121:1378)

1-1) الگوی کلاسیک

ـ توسعه را در قالب رشد اقتصادی معنی می‌کنند. بنابراین به دنبال محرک‌های رشد اقتصادی در الگو هستند

ـ عامل اصلی در رشد اقتصادی را سرمایه‌گذاری می‌دانند

ـ برای سرمایه‌گذاری بسیج پس‌اندازها ضرورت دارد. پس‌انداز از طریق طبقات سرمایه‌داران (سود) تأمین می‌شود. بنابراین باید سیاست‌های دولت به سمتی برود که سود سرمایه‌دار به سمت کاهش نرود

ـ معتقدند که دولت کم‌ترین دخالت را باید در اقتصاد داشته باشد برای آن‌که سرمایه‌گذاران سرخورده نشوند و دست نامرئی کار خود را انجام می‌دهد. دولت در مواردی دخالت می‌کند که بخش خصوصی با مکانیزم بازار انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در آن‌ها فراهم نمی‌کند، (آدام اسمیت، ریکاردو، مالتوس، مارشال، هارود و دومار)

ـ بنابراین این الگو فقر را یک پدیده عارضی و موقتی تلقی می‌کند که با نشت فوائد و منافع رشد به پایین از بین خواهد رفت

2-1) الگوی مبتنی برسوسیالیسم (مارکسیستی ونئومارکسیستی)

ـ عمدتاً نقش بازار را منکر می‌شود؛ بنابراین بر برنامه‌ریزی متمرکز تکیه دارد و دستوری است

ـ در استراتژی توسعه به توسعه صنایع سنگین تاکید می‌کنند و بیشترین منابع را به این امر اختصاص می‌دهند

ـ بسیج منابع برای توسعه صنایع سنگین از طریق مازاد بخش کشاورزی تامین می‌شود (ماکس، انگلس، لنین)

ـ نقش بازار را محدود می‌دانند و فقط در بعضی زمینه‌ها اجازه فعالیت به بخش خصوصی می‌دهند

ـ در نظریه‌های وابستگی، توسعه‌نیافتگی کشورها ریشه در وابسته بودن آن‌ها به نظام امپریالیسم خارجی دارد. (پل بارون، سوئیزی، فرانک و سمیرامین)

ـ در نظریه‌های ساختارگرایی درآمد سرانه پایین را تنها ویژگی توسعه نیافتگی نمی‌دانند بلکه عوامل ساختاری شامل تولید، نهادهای اقتصادی و; را نیز موثر می‌دانند. (فورتادو، هیرشمن، رائول پربیش)

ـ در این نظریه بخش سنتی درکنار بخش مدرن است، بخش مدرن به سرمایه خارجی نیاز دارد

ـ فقرزدایی نیازمند تغییرات ساختاری و به هم خوردن مناسبات قدرت به نفع فقرا و طبقات فرودست است

3-1) الگوی سازمان‌های جهانی (بانک جهانی و سازمان ملل)

ـ سازمان ملل در دهه 1960 و 1970 دستیابی به توسعه را به ترتیب، رسیدن به معادل 5و6 درصد رشد اقتصادی می‌دانست

ـ عدم تحقق توسعه در کشورهای در حال توسعه منجر به ارائه الگوی نیازهای اساسی از سوی بانک جهانی در دهه بعد از 1970 گردید

ـ بر اساس الگوی نیازهای اساسی تامین غذا، پوشاک، بهداشت و مسکن مطرح شد که تمام کشورها حداقل‌هایی را فراهم می‌کنند

ـ کاهش فقر نیازمند عزم جهانی (محلی، ملی، بین‌المللی) است که توسعه هزاره نمودی از این تلاش می‌باشد

4-1) الگوی توسعه انسانی

ـ محور این الگو این است که توسعه در خدمت انسان است

ـ توسعه را به عنوان بهبود کیفیت زندگی تمام مردم تعریف می‌کنند

ـ تامین معاش اقتصادی با دستیابی به رشد اقتصای را مورد تاکید قرار می‌دهند

ـ بر عزت و اتکاء به نفس در کل جامعه تأکید می‌شود (جامعه در مقابل کشورهای دیگر احساس خوداتکائی کند) و آن‌چه موجب استثمار فرد از سوی دیگران و حقارت خود فرد می‌شود از بین می‌رود

ـ دامنه آزادی انتخاب فرد افرایش می‌یابد

ـ کاهش فقر درآمدی و افزایش دسته‌جمعی و بهره‌مندی از خدمات اساسی از اولویت‌های برنامه‌های فقرزدایی محسوب می‌شوند

5-1) الگوی نئوکلاسیکی

ـ به جز سرمایه فیزیکی، به عامل سرمایه انسانی در رشد اقتصادی توجه دارند

ـ سرمایه انسانی را در آموزش و سلامت انسان‌ها جستجو می‌کنند

ـ به عنصر تحقیق و توسعه در رشد و توسعه اقتصادی بها می‌دهند و سعی می‌کنند در الگوهای رشد مدنظر قرار دهند

ـ راه‌حل‌های نئوکلاسیک‌ها برای کشورهای در حال توسعه آزادسازی و خصوصی‌سازی است

ـ نقش دولت را بیشتر در تامین شرایط مناسب برای سرمایه‌گذاری از نظر حقوقی جستجو می‌کنند

ـ این الگوها، برنامه‌های دولت محور را به تنهایی برای کاهش فقر ناکامی و ناکارآمد می‌دانند و از این‌رو به گسترش نقش بخش خصوصی و جامعه مدنی در سیاست‌های توسعه‌ای و اجتماعی و برنامه‌های کاهش فقر تاکید می‌کنند

الگوهای توسعه هرگز نمی‌توانند به عنوان سامانه‌های از پیش طراحی شده برای کشورها، آن‌ها را در مسیر توسعه قرار دهند. به بیان دیگر هر کشوری بنا به شرایط داخلی خود و ملاحظات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی باید الگوی بومی مناسبی را برای خود طراحی نماید. با توجه به این‌که الگوهای توسعه مسیر تاریخی و تکاملی خود را بر پایه دانش و تجربه انسان در برخورداری از یک اقتصاد و جامعه سالم و پیشرفته طی کرده‌اند و با در نظر گرفتن این واقعیت که صاحب‌نظران توسعه اکنون در رهیافت‌های خودمحور توسعه را تعالی و بهره‌مندی هر چه بیشتر انسان از توسعه می‌دانند به نظر می‌رسد که الگوی توسعه انسانی پس از انطباق با شرایط و مقتضیات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران در بین اندیشمندان، صاحب‌منصبان سیاسی و اجتماعی از مقبولیت بیشتری برخوردار باشد چرا که باورها و ارزش‌های فرهنگی و دینی ایرانیان نیز با ساخت‌واره‌های این الگو انطباق بیشتری دارد

اکنون ایجاد زیرساخت‌های توسعه اجتماعی و انسانی از اولویت‌های مهم دولت در دستیابی به اهداف خود می‌باشد. حل مسائل و مشکلات بخش‌های اجتماعی و اصلاح این بخش‌ها با استفاده از روش‌های علمی گام مهمی برای رسیدن به توسعه انسانی پایدار محسوب می‌شود که زمینه مناسبی را برای کاهش فقر فراهم می‌آورد. در دهه اخیر کیفیت زندگی انسان‌ها در سراسر جهان مورد توجه محافل و نهادهای بین‌المللی قرار گرفته و میثاق‌های بین‌المللی زیادی در این رابطه پدید آمده که یکی از مهم‌ترین آن‌ها اجماع کشورهای عضو سازمان ملل متحد در تحقق اهداف توسعه هزاره Millennum Development Goals است که عنوان بحث بعدی مقاله اخیر است

2) کاهش فقر از دیدگاه اهداف توسعه هزاره (MDG: Millennum Development Goals)

توسعه هزاره از سوی رهبران 198 کشور در اجلاس سران سازمان ملل امضاء شد تا بدین وسیله تعهد و خواست ملت‌هایشان و نیز جامعه بین‌المللی را نسبت به دستیابی به اهداف توسعه هزاره تا سال 1394 (2015 میلادی) قویاً مورد تاکید قرار دهند. جمهوری اسلامی ایران «اعلامیه هزاره» را امضاء کرده است. اهداف توسعه هزاره در مورد یک سلسله از اهداف زمان‌بندی شده و قابل اندازه‌گیری شامل مبارزه با فقر و گرسنگی، بیماری‌ها، بی‌سوادی، تخریب محیط‌زیست و نابرابری جنسیتی ونیز ایجاد یک مشارکت جهانی برای توسعه می‌باشند. خلاصه‌ای از وضعیت اهداف توسعه هزاره شامل آرمان‌ها، اهداف و وضعیت نظارت و ارزیابی ایران در جداول شماره 1 و 2 آمده است. (سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور،1384)

کلمات کلیدی :